Της Αναστασίας Μπαξεβάνη
Σύντομο βιογραφικό σημείωμα
Ο Robert van Gulik γεννήθηκε στις 9 Αυγούστου του 1910 στο Zutphen της Ολλανδίας. Στην ηλικία των πέντε ετών ταξίδεψε με την μητέρα του και την αδελφή του στην Ινδονησία, όπου εργαζόταν ο πατέρας του ως γιατρός. ΄Εζησε εκεί μέχρι το 1923 και έμαθε να μιλά Κινεζικά και τις γλώσσες της Ιάβας και της Μαλαισίας.
Μετά την επιστροφή της οικογένειας του στην Ολλανδία, πήγε στο Γυμνάσιο και έμαθε Αρχαία Ελληνικά, Λατινικά, Γερμανικά και Αγγλικά. Παράλληλα, στον ελεύθερο χρόνο του, μελετούσε την αγαπημένη του γλώσσα, τα Κινεζικά.
Σπούδασε στην Ουτρέχτη Ινδικό Δίκαιο και ασιατικές γλώσσες. Απέκτησε τον τίτλο του Doktor στην λογοτεχνία αλλά τελικά εργάσθηκε ως διπλωμάτης και έγινε πρόξενος στην Μαλαισία και την Ιαπωνία.
Ασχολήθηκε με πάθος με την ιστορία και τον πολιτισμό της Κίνας.
Πέθανε στην Ολλανδία το 1967 από καρκίνο των πνευμόνων.
Ενας «εκκεντρικός» Ολλανδός
Όπως και με πολλά άλλα πράγματα, οι Κινέζοι υπερτερούν σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο, διότι δημιούργησαν τον δικαστή Τι, αξιωματούχο της δυναστείας των Τang, ο οποίος διαλεύκανε εγκλήματα με εξαιρετική επιτυχία. Ο δικαστής Τι, είχε σχεδόν εξαφανισθεί στο σκοτάδι, μέχρι τη στιγμή που ξανα-ανακαλύφθηκε από έναν, απ΄τους πιο αλλόκοτους Ολλανδούς.
Ο Robert van Gulik, γεμάτος με ιδιοφυή περιέργεια και ενέργεια, κατάφερε να μάθει τις περισσότερες ασιατικές γλώσσες και τα έθιμα των λαών τους. Κινέζος όταν ζούσε στην Κίνα, Γιαπωνέζος στο Τόκιο, ήταν ένας Δυτικός με καρδιά Ασιάτη.
Πάθος με την Ανατολή
Εξαιρετικός αναγνώστης και επισκέπτης των βιβλιοπωλείων με παλιά βιβλία, διέθετε μια μεγάλη συλλογή με κινέζικα χειρόγραφα και αντικείμενα.
Παρά την αγάπη του για την «υψηλή» ανατολίτικη κουλτούρα, είχε πάθος με τις κινέζικες λαϊκές νουβέλες κι έτσι έφθασε στον δικαστή Τι. Εκτίμησε τόσο πολύ τον χαρακτήρα και την ιστορία του δικαστή Τι, που προσπάθησε να βρει μεταφραστή γι΄αυτόν. Όταν κανείς δεν ενδιαφέρθηκε, το ανέλαβε ο ίδιος. Με αυτή του την κίνηση, τον έκανε “cult” ήρωα σε όλο τον κόσμο.
Η πρώτη μετάφραση πούλησε τόσο καλά, που αποφάσισε να γράψει δικές του ιστορίες για τον δικαστή Τι. Έγραψε συνολικά 16 αστυνομικές νουβέλες, οι οποίες έγιναν best sellers.
Σαράντα χρόνια μετά τον θάνατο του, τα βιβλία του εξακολουθούν να διαβάζονται σ΄ολο τον κόσμο.
Ο επιστήμονας
Ήταν ένας μυστήριος και απέραντα πολύπλοκος άνθρωπος. Η άρνηση του να παρατήσει το κάπνισμα τον έστειλε σχετικά νέο στον θάνατο.
Μαυρόασπρες φωτογραφίες παρουσιάζουν ένα ψηλό Ολλανδό με μακριά χέρια και αχνό μουστάκι, να κοιτάζει αγέλαστος την κάμερα.
Έδειχνε ελάχιστο ενδιαφέρον για την δουλειά του και ξόδευε τον χρόνο του τριγυρνώντας στις πόλεις και συναντώντας ανθρώπους από κάθε τάξη, μαθαίνοντας την γλώσσα του δρόμου και να εξοικειώνεται συνεχώς με τον πολιτισμό της Άπω Ανατολής, γνωρίζοντας τον «εκ των έσω».
Ο εραστής
Παρά το γόνιμο έργο του, αφιέρωνε επίσης πολύ χρόνο, για να ζει μια σχεδόν super σεξουαλική ζωή. Παντρεύτηκε Κινέζα, από μεγάλη οικογένεια Μανδαρίνων και απέκτησε τέσσερα παιδιά. Παράλληλα, δεν έκρυβε διόλου τις εξωσυζυγικές του σχέσεις και τις ερωμένες του.
Ως διπλωμάτης, ερχόταν σε επαφή με βασιλείς και πολιτικούς, αλλά τα χόμπυ του τον οδηγούσαν σε διανοούμενους και καλλιτέχνες.
Στο βιβλίο συλλυπητηρίων για τον θάνατο του, στην πρεσβεία του Τόκυο, θα διακρίνει κανείς μηνύματα από χιλιάδες απλούς ανθρώπους, ιδιοκτήτες café, barmen, madames από οίκους ανοχής και οδηγούς φορτηγών.
Ήταν συγγραφέας ακαδημαϊκών διατριβών για την τέχνη του λαούτου,
οι οποίες χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα από φοιτητές στην Κίνα. Επίσης έγραψε το βιβλίο «Η σεξουαλική ζωή στην Αρχαία Κίνα».
Υστερόγραφο του Robert van Gulik
…« Κοινό χαρακτηριστικό όλων των παλαιών Κινέζικων αστυνομικών μυθιστορημάτων είναι ότι, πάντα, ο ρόλος του ντετέκτιβ εκτελείται από τον επίτροπο της περιφέρειας στην οποία συνέβη το έγκλημα.
Ο Δικαστής Τι, είναι ιστορικό πρόσωπο, ένας από τους επώνυμους άντρες της δυναστείας Τάνγκ. Το πλήρες όνομα του ήταν Τι Τγιέν-τγιέι, και έζησε από το 630 μ.Χ. έως το 700. Νέος ακόμη, απέκτησε φήμη λόγων των πολλών και δύσκολων εγκληματικών υποθέσεων που επέλυσε. Κυρίως η φήμη που απέκτησε ως ντετέκτιβ είναι που τον έκανε εκ των υστέρων, ήρωα πολλών αστυνομικών μυθιστορημάτων, τα οποία έχουν ελάχιστη και συχνά καμία σχέση με ιστορικά γεγονότα. Αργότερα, έγινε Σύμβουλος της Αυτοκρατορικής Αυλής»…
…«Ο χαρακτηρισμός του Δικαστή ΤΙ παρουσίασε μια δυσκολία. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την παλαιόθεν σεβαστή κινέζικη παράδοση, ο ντετέκτιβ δεν είναι δυνατόν να δείξει ανθρώπινη αδυναμία ή να αφήσει τον εαυτό του να εμπλακεί συναισθηματικά στα περιστατικά, με τα οποία ασχολείται. Μια και προσωπικά τρέφω λίγη συμπάθεια για τον εντελώς απόμακρο, υπεράνθρωπο ντετέκτιβ, προσπάθησα στην περίπτωση του Δικαστή Τι να φθάσω σ έναν συμβιβασμό μεταξύ του «υπερανθρώπου» και ενός πιο ανθρώπινου τύπου, που προσωπικά προτιμώ. Προσπάθησα να επιτύχω αυτόν τον συμβιβασμό, υπογραμμίζοντας εκείνα τα χαρακτηριστικά του Δικαστή Τι που μας φαίνονται ως ατέλειες, ενώ ο παλιομοδίτης Κινέζος αναγνώστης αντίθετα, παίρνει αυτά τα χαρακτηριστικά ως δεδομένα ή φθάνει στο σημείο να τα θεωρεί αρετές. Αναφέρω για παράδειγμα, την πνευματική στάση του Δικαστή, που συμμορφώνεται κατά γράμμα με τις επιταγές ενός ακραίου Κομφουκιανισμού, συμπεριλαμβανομένης μιας στενοκέφαλης αντίληψης της ποίησης και της ζωγραφικής. Την αδιάσειστη πίστη του ότι ο οποιοσδήποτε Κινέζος είναι ipso facto ανώτερος, και κατά συνέπεια την περιφρόνηση του προς τους «ξένους βαρβάρους». Την προκατάληψη του εναντίον του Βουδισμού και του Ταοϊσμού, παρόλο που και οι δύο υπερτερούσαν του Κομφουκιανισμού στη σκέψη, ο οποίος είναι μάλλον κανόνας συμπεριφοράς στην πραγματικότητα παρά θρησκεία κ.λ.π.»…
…« Στα μυθιστορήματα μου η ταυτότητα του εγκληματία αποκαλύπτεται μόνο στο τέλος. Οι παλαιές κινέζικες ιστορίες, αντιθέτως, αποκαλύπτουν αυτό το μυστικό στην αρχή. Η συνακόλουθη λεπτομερής περιγραφή των ελιγμών του ντετέκτιβ και του εγκληματία παρείχαν στον νηφάλιο Κινέζο αναγνώστη μια απόλαυση, που θα μπορούσε να συγκριθεί μόνο, παρακολουθώντας μια παρτίδα σκάκι»…
…«Η συχνή εμφάνιση του λεσβιασμού, καθώς και οι ευκαιριακές περιπτώσεις σαδισμού στην Αρχαία Κίνα, αναμφίβολα οφείλονται στο πολυγαμικό σύστημα της οικογενειακής ζωής, το οποίο υποχρέωνε τις γυναίκες να ζούν μονίμως μαζί»…
…«Τέλος, θα ήθελα να πω λίγα λόγια πάνω σε ένα λεπτό θέμα, το υπερφυσικό στοιχείο. Στην κινέζικη λογοτεχνία, τα φαντάσματα και τα δαιμόνια περιφέρονται ελεύθερα παντού, οι σκύλοι, οι γάτες, οι πίθηκοι, οι αλεπούδες, έχουν το χάρισμα του λόγου και καταθέτουν στο δικαστήριο. Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι βέβαια τελείως ασυμβίβαστα με τη σύγχρονη αρχή, όπου ένα αστυνομικό μυθιστόρημα θα πρέπει να είναι όσο περισσότερο ρεαλιστικό γίνεται. Μολοντούτο, θεώρησα ότι μια διακριτική χρήση αυτού του παραδοσιακού κινέζικου στοιχείου δεν θα παρενοχλούσε τον αναγνώστη».
Πηγές
-΄Αρθρο της Ολλανδικής Ραδιοφωνίας.
-Επιλογή κειμένων από οκτώ αστυνομικές του νουβέλες, μεταφρασμένες στα Ελληνικά.
Πηγή
