Francois Champollion ~ Ο άνθρωπος που αποκωδικοποίησε τα ιερογλυφικά

-Τα κατάφερα, τα κατάφερα!!! Ο άνθρωπος που μπήκε σα σίφουνας στο γραφείο του αρχοντικού Μαζαρέν με κομμένη την ανάσα, είναι 32 ετών αλλά δείχνει 40. Είναι πολύ αδύνατος και χλωμός. Τα ρούχα του και τα μαλλιά του ανακατωμένα. Τα μάτια του όμως πετούν σπίθες τη στιγμή που εκσφενδονίζει τη βεβαίωσή του αυτή σ'' εκείνον που στέκεται πίσω από ένα γραφείο του αρχοντικού.

-Τα κατάφερα, τα κατάφερα!!!. Ρίχνει στο τραπέζι ένα μάτσο έγγραφα και θριαμβευτικά βγάζει μέσα από αυτά κάποια φύλλα και τα δείχνει στον άνθρωπο απέναντί του. Ονομάζεται Jean-Francois Champollion και εκείνος στον οποίον απευθύνεται είναι ο μεγαλύτερος αδερφός του.

Λαχανιασμένος, αρχίζει να εξηγεί. Μιλά για την Αίγυπτο. Μια λέξη επανέρχεται σε όλες του τις φράσεις: ιερογλυφικά. Ο αδερφός του τον ακούει, επιφυλαχτικός στην αρχή, μαγεμένος μετά. Ο Jean-Francois μιλά διαρκώς. Τίποτα δεν μπορεί να τον σταματήσει. Ξαφνικά, ο αδερφός του τον βλέπει να ακινητοποιείται, να κοκκαλώνει, με το στόμα ανοιχτό. Κανένας ήχος δε βγαίνει τώρα από τα χείλη του. Παραπατά και σωριάζεται στο πάτωμα. Απ'' ότι φαίνεται είναι νεκρός. Τρομοκρατημένος, ο μεγάλος αδερφός πέφτει πάνω του, ξεκουμπώνει το πουκάμισο του μικρού αδερφού του και βάζει το αυτί του στην καρδιά του. Η καρδιά του χτυπά ακόμα!

Τον μεταφέρουν αναίσθητο μέχρι το σπίτι του, που ευτυχώς είναι εκεί κοντά. Για πέντε μέρες και πέντε νύχτες, η Ροζίνα, η γυναίκα του άτυχου Champollion, και ο αδερφός του δεν το κουνούν από το προσκέφαλό του. Θα έρθουν γιατροί και θα προσπαθήσουν να τον συνεφέρουν. Όλα όμως είναι μάταια. Ο Jean-Francois δε βγάινει από το κώμα στο οποίο έχει πέσει.
Την έκτη ημέρα, ανοίγει τα μάτια του. Η γυναίκα του και ο αδερφός του τον βλέπουν να τους χαμογελά. Ο Jean-Francois γυρνά προς τον μεγάλο του αδερφό και με φυσικότητα συνεχίζει την κουβέντα από εκεί που είχε σταματήσει τη στιγμή που έπεσε σε κώμα.
Του εξηγεί πως κατάφερε αυτό που κυνηγούσε χρόνια: διάτρησε το μυστικό των ιερογλυφικών.

Ας πάμε 30 περίπου χρόνια πιο πίσω. Στις αρχές της Γαλλικής Επανάστασης, η σύζυγος του Jacques Champollion, ιδιοκτήτη ενός βιβλιοπωλείου στην επαρχία Figeac, υπέφερε από φρικτούς ρευματόπονους. Λίγο λίγο, όλο της το σώμα, και κυρίως τα μέλη της, είχαν πάθει αγκύλωση. Τον Ιανουάριο του 1790, ολοκληρωτικά παράλυτη, είχε πλέον καθηλωθεί στο κρεββάτι της. Οι γιατροί είχαν σηκώσει τα χέρια ψηλά και το μόνο που περίμενε ήταν ο θάνατος.

Ο βιβλιοπώλης αγαπούσε πολύ τη γυναίκα του. Του είχε δώσει τέσσερα παιδιά. Όμως ένα μόνο από τα τρια αγόρια είχε καταφέρει να επιζήσει, ο Jacques-Joseph, έντεκα χρόνια πριν έρεθει στον κόσμο η μικρή του αδερφή Marie. Ο πατέρας της οικογένειας, απογοητευμένος με την εξέλιξη της κατάστασης της υγείας της γυναίκας του, παρά το γεγονός ότι δεν πίστευε καθόλου στο μεταφυσικό, πήγε και βρήκε έναν άνθρωπο με το παρατσούκλι Jacquou, τον οποίο οι άνθρωποι του χωριού αποκαλούσαν "Ο Μάγος". Λεγόταν τότε πως ο Jacquou κατείχε πολλές εκπληκτικές γνώσεις και πως μ'' αυτές είχε καταφέρει να θεραπεύσει πολύ κόσμο.



Ο Jacquou μπήκε στο σπίτι. Από το σακίδιό του έβγαλε κάποια φυτά. Τα ζέστανε και ζήτησε να φέρουν την ασθενή στο κρεβάτι όπου στη συνέχεια τα άπλωσε. Έφτιαξε με τα φυτά κάποια ροφήματα και είπε στον βιβλιοπώλη να τα δίνει στη γυναίκα του, ενώ του άφησε και κάποια άλλα με τα οποία θα έπρεπε να την τρίβουν καθημερινά. Φεύγοντας, τους υποσχέθηκε πως η ασθενής θα γινόταν σε λίγες μέρες εντελώς καλά. Δε στάθηκε όμως σ'' αυτό. Τους είπε πως μόλις γινόταν καλά, θα έφερνε στον κόσμο ένα παιδί που θα ήταν το "φως τον μελλοντικών αιώνων".

Σύμφωνα με ιστορικά επιβεβαιωμένες και έγκυρες πηγές (βλ. Hermine Hartleben, επίσ. βιογράφος του Champollion) που στηρίχθηκαν σε διαταυρωμένες μαρτυρίες των χωρικών της επαρχίας του Figeac, η ασθενής σηκώθηκε από το κρεβάτι της μετά από τρεις ημέρες και "στις οκτώ ημέρες, ανεβοκατέβαινε τα σκαλιά του σπιτιού της τρέχοντας". Ολόκληρη η κοινωνία του μικρού χωριού έμεινε έκθαμβη. Τώρα, καθώς το πρώτο σκέλος της προφητείας του Jacquou είχε εκπληρωθεί, απέμενε να δουν τι θα γίνει με το δεύτερο.

Στις 23 Δεκεμβρίου του 1790, στις 2 το πρωί, η κυρία Champollion έφερνε στον κόσμο ένα αγοράκι, τόσο δυνατό και υγιές που το πήγαν λίγες ώρες αργότερα στην εκκλησία όπου ο παπάς το βάφτισε με το όνομα Jean-Francois.

O oικογενειακός γιατρός θα διαπιστώσει πως ο Jean-Francois έχει έναν κερατοειδή χιτώνα κίτρινο, χαρακτηριστικό πολύ σπάνιο στην Ευρώπη, αλλά αρκετά συχνό στις χώρες της Ανατολής. Το δέμα του είναι σκουρόχρωμο, το σχήμα του προσώπου του θυμίζει ανατολίτη. Πρέπει να κάνουμε λόγο για προκαθορισμένη μοίρα ή -όπως είπαν κάποιοι- για πιθανή περίπτωση μετεμψύχωσης;

Στην ηλικία των πέντε ετών μαθαίνει από μόνος του να διαβάζει. Στους έκπληκτους γονείς του, δηλώνει με φυσικότητα πως απλώς συνέκρινε μια εκτυπωμένη σελίδα ενός θρησκευτικού βιβλίου με μια προσευχή που ξέριε απ'' έξω. Στη πραγματικότητα, για πρώτη φορά, o Champollion έχει αποκρυπτογραφήσει.

Στα έντεκά του χρόνια, ξέρει τόσα πράγματα που ο ίδιος του ο ηλικιωμένος δάσκαλος σηκώνει τα χέρια ψηλά. Ο μεγάλος του αδερφός, παθιασμένος με τη φιλοσοφία και την αρχαιολογία, αποφασίζει να τον πάει στην Grenoble, όπυ βρίσκεται η φημισμένη της σχολή. Έκτοτε, ο μεγάλος αδερφός θα εκδηλώσει στο αδερφάκι του έναν θαυμασμό χωρίς όρια. Πρέπει να πούμε ότι ο Jean-Francois το δικαιούται: στα έντεκά του γνωρίζει τέλεια τόσο τα αρχαία ελληνικά όσο και τα λατινικά και μπορεί να απαγγείλλει σελίδες ολόκληρες από Όμηρο και Βιργίλιο. Στα δεκατρία του έχει μάθει ήδη τα εβραϊκά, τα αραβικά, τα συριακά και τα χαλδεϊκά, εθιοπικά, σανσκριτικά. Ανικανοποίητος που έμαθε όλες αυτές τις γλώσσες τόσο γρήγορα, σε λίγους μόνο μήνες, αποφασίζει να μάθει και τα κόπτικα, μια από τις πιο ξεχασμένες αρχαίες γλώσσες. Μόνο κάποιοι σοφοί -κάποιοι μανιακοί- σκέφτονται να την πλησιάσουν. Ωστόσο, τα κόπτικα είναι η μόνη έστω και νοθευμένη παραλαγή των αρχαίων αιγυπτιακών. Είναι φανερό πως ο Champollion στρέφεται ήδη προς την Αίγυπτο. Αρχίζει να μαθαίνει τα αρχαία Κινεζικά. Κι αυτό διότι κάποιοι επιστήμονες θεωρούσαν ότι ο αιγυπτιακός πολιτισμός είχε σαν αφετηρία του την Κίνα. Μαθαίνει τη γλώσσα Zεντ, την Παχλαβί, την Παρσί. Πέρα της ευκολίας του να μαθαίνει γλώσσες, διαθέτει και ένα άλλο χάρισμα: να αρχειοθετεί, να συγκρίνει και να κατατάσσει. Σε ηλικία 16 ετών μπροστά στην ακαδημία της Γκρενόμπλ, διαβάζει ένα έγγραφο, που υποστηρίζει ότι η γλώσσα των Κοπτών στην σύγχρονη Αίγυπτο, στην πραγματικότητα ήταν η ίδια προφορική γλώσσα που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ! Στα δεκαεπτά του γίνεται καθηγητής Πανεπιστημίου.

Ο Jean Francois Champollion είναι ο άνθρωπος στον οποίο απονεμήθηκε ο αιώνιος τίτλος του πατέρα της Αιγυπτιολογίας, και του επιστήμονα που αποκωδικοποίησε την γραφή - γρίφο, των ιερογλυφικών. Τα ανεξήγητα, πολύπλοκα ιερογλυφικά. έλυσαν τα μυστικά τους μπροστά στις δυνατότητες αυτού του επιστήμονα. Έτσι έγινε δυνατή η πλήρης μελέτη του πολιτισμού και της ιστορίας της Αρχαίας Αιγύπτου από τους επιστήμονες του 19ου αιώνα που τον ακολούθησαν, αλλά και από τους σημερινούς, που στον χώρο της Αιγύπτου βρίσκουν μια ανεξάντλητη πηγή πληροφοριών και γνώσης.

Η διάκριση αυτή δεν οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στην αποκωδικοποίηση των ιερογλυφικών, αλλά και στην ευρύτερη, σφαιρικότερη και αποκαλυπτική έρευνα γύρω από την Αίγυπτο των Φαραώ, την Αίγυπτο των μυστηρίων.

Μια έρευνα που αποτυπώθηκε σε ένα ατέλειωτο ογκώδες αρχείο από σημειώσεις και αναφορές, ένα αρχείο που και αυτό από μόνο του αποτελεί πηγή μελέτης και ερευνών για τους σύγχρονους αρχαιολόγους.

Το 1811 ξεκινά την μελέτη της Αιγύπτου την εποχή των Φαραώ, ενώ το 1814 επεκτείνει την έρευνά του στην γεωγραφία, θρησκεία, γλώσσα, ιστορία των αρχαίων Αιγυπτίων πριν την εισβολή των Cambyses. Το 1812 παντρεύεται την Rozina Blanc και μαζί της αποκτά το 1824 μια κόρη, την Zaraide.

Το 1818 ο Champollion παίρνει έδρα στην ιστορία και την γεωγραφία στο βασιλικό κολέγιο της Γκρενομπλ, και την κρατά μέχρι το 1821. Αυτή η θέση του επέτρεψε να αφιερωθεί στην μεγάλη του αγάπη, την αρχαία Αιγυπτιακή γλώσσα και την αρχαιολογία του εδάφους των Φαραώ. Ακόμα και αν είχε δημοκρατικά πιστεύω, κέρδισε την προστασία και την εύνοια των Γάλλων βασιλιάδων Louis XIII και Charles X. Έτσι είχε την δυνατότητα να επισκεφτεί σαν μέλος βασιλικής αποστολής, διάφορα αρχαιολογικά μουσεία εκτός Γαλλίας, όπως του Τορίνο, της Νάπολης, της Ρώμης, της Φλωρεντίας κλπ.

Μετά την επιστροφή του από αυτό το εκτεταμένο ταξίδι στο εξωτερικό, ο Champollion διορίστηκε το 1826 έφορος του μουσείου Αιγυπτιακών συλλογών, που άνοιξε στο κοινό το 1827. Το επόμενο έτος ( 1828 ) επισκέπτεται την Αίγυπτο μαζί με τον Ιταλό Ippolito Rusellini, ο οποίος κατά κάποιο τρόπο ήταν μαθητής του Champollion και γνωρίστηκαν στην περιοδεία που έκανε στις Αιγυπτιακές συλλογές της Ιταλίας, τέσσερα χρόνια νωρίτερα. ( Ο Russellini εξελίχθηκε σε έναν πολύ σημαντικό επιστήμονα, που έφερε στην δημοσιότητα σημαντικές πτυχές του κόσμου των αρχαίων Αιγυπτίων ).
Ο σκοπός αυτής της Γαλλοιταλικής, κοινής αποστολής στο έδαφος της Αιγύπτου ήταν μια συστηματική έρευνα, ουσιαστικά η πρώτη που ασχολήθηκε με την ιστορία και την γεωγραφία της χώρας. Οι έρευνες της αποστολής αυτής πάνω στα μνημεία και τις επιγραφές των μνημείων αποτέλεσαν τις βάσεις πάνω στις οποίες στηρίχθηκε όλη η επιστήμη της Αιγυπτιολογίας. Ήταν ένας μεγαλειώδης όγκος πολύτιμων σημειώσεων από τον Champollion , αλλά και ένα πλήθος αξιόπιστων σχεδίων που έκανε ο Rosellini. Όλο αυτό το υλικό ήταν ( μετά τις πρώτες ναπολεόντειες έρευνες ) η βάση για την μελλοντική επανεξέταση και τεκμηρίωση των αποτελεσμάτων αυτής της έρευνας από τους Karl Richard και John Gardner Wilkinson. Πίσω στη Γαλλία, ο Champollion γίνεται μέλος το 1830 στην Ακαδημία των επιγραφών ( Μελέτη αρχαίων επιγραφών )

Ο Champollion δίκαια θεωρήθηκε ο πατέρας της Αιγυπτιολογίας. Η πραγματική όμως αξία του, η μεγάλη προσφορά του ήταν η αποκωδικοποίηση της γραφής - αίνιγμα, των ιερογλυφικών. Είναι πολύ λανθασμένη μια άποψη που ήθελε τον Champollion να έχει αποκωδικοποιήσει τα ιερογλυφικά τυχαία, από σύμπτωση. Αντίθετα αυτό ήταν το αποτέλεσμα μια μακρόχρονης διαδικασίας , συνεχών ερευνών, παρατηρήσεων και αναζητήσεων που ξεκίνησαν ακόμα και από τα παιδικά του χρόνια. Το μεγάλο βήμα που έφερε αρχικά κοντά και στην συνέχεια στην αποκωδικοποίηση των ιερογλυφικών, ήταν όταν κατάφερε να συσχετίσει 15 σύμβολα της αρχαίας αυτής γραφής, με 15 αλφαβητικά σύμβολα της γραφής των Κοπτών. Κατέληξε έτσι και στο συμπέρασμα ότι η σύγχρονη γλώσσα των Κοπτών ήταν το τελευταία εναπομείναν στάδιο της αρχαίου Αιγυπτιακού πολιτισμού. Από το 1818 είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι μερικά από τα αυστηρά συμβολικά ιδεογράμματα ( ιερογλυφικά ), είχαν και φωνητικά αξία. Έτσι το αρχαίο Αιγυπτιακό χειρόγραφο ήταν τουλάχιστον μερικώς αλφαβητικό.

Η πέτρα της Rosetta, μια αρχαία επιγραφή, συνδέεται αναπόφευκτα με το Champollion, Είναι αλήθεια ότι παρατηρώντας πάνω σ'' αυτήν τρεις παράλληλες γραφές, την ελληνική, των Κοπτών και τα ιερογλυφικά, αναγνώρισε στα Ελληνικά και Κοπτικά την λέξη Πτολεμαίος, και με αυτό τον τρόπο μπόρεσε να προσδιορίσει αυτή την λέξη στα ιερογλυφικά, κάνοντας ακόμα ένα σημαντικό βήμα στην ανακάλυψή τους.

Τρία χρόνια αργότερα, το 1821, μελετώντας μια παράλληλη εγγραφή Ελληνικών και ιερογλυφικών κειμένων σε έναν οβελίσκο που μεταφέρθηκε στην Αγγλία από τον Giovanni Belzoni ( 1778 - 1823 ), αναγνώρισε το όνομα Κλεοπάτρα, και έτσι πρόσθεσε στις ανακαλύψεις του την αλφαβητική αξία δώδεκα ακόμα ιερογλυφικών.

Μέχρι εκείνη την περίοδο ο Champollion δεν είχε δημοσιεύσει τίποτα από τις ανακαλύψεις του. Τα πρώτα του στοιχεία παρουσιάζονται στην περίφημη επιστολή που στέλνει στον M. Dacier γραμματέα στην Γαλλική Ακαδημία των επιγραφών. Μέσα σ'' αυτή, ο Γάλλος γλωσσολόγος, αποκάλυψε τα " εμβρυικά " αποτελέσματα του : είχε υπολογίσει την βασική μέθοδο για την προσέγγιση της αρχαίας Αιγυπτιακής γλώσσας, ενώ παράλληλα είχε σχηματίσει ένα αλφάβητο 26 σελίδων , στο οποίο συμπεριλαμβάνονταν και πολλά συλλαβικά σημάδια. Από αυτά, τα δέκα προσδιορίστηκαν σωστά, και τα δύο εν μέρει σωστά. Επίσης δεκατέσσερα αποδείχτηκαν λανθασμένα ή ελλιπή. Το 1824 ακολουθεί η δημοσίευση του βιβλίου του με τίτλο: " Περίληψη του συστήματος των ιερογλυφικών ", με το οποίο επέκτεινε τα προηγούμενα συμπεράσματά του και αποτέλεσε τη βάση για όλες τι πιο πρόσφατες ανακαλύψεις. Παράλληλα διόρθωσε τα λάθη από το Άγγλο συνάδελφό του που μελέτησε τα ιερογλυφικά, Thomas Young ( 1773 - 1879 ).



Το 1831, επιστρέφοντας από το ταξίδι που τόσο ήθελε να κάνει στην Αίγυπτο, ο Champollion αρρωσταίνει βαριά. Φυματίωση, διαβήτης, παραλύουν τα κάτω του άκρα. Οι δυο γιατροί που του προσφέρουν τις υπηρεσίες τους εξηγούν πως το το ταξίδι τον κούρασε πολύ αδρανοποιώντας το ανοσιοποιητικό του σύστημα. Πέρα απ'' αυτό, ο ανθιυγειϊνός αέρας των αιγυπτιακών τάφων στους οποίους κατέβαινε αλλά και το νερό του Νείλου, επιδείνωσαν την κατάστασή του. Τον Ιανουάριο του 1832 μπορεί να κουνάει μόνο τα χέρια του. Τον επόμενο μήνα, του είναι αδύνατο να αρθρώσει κάποια λέξη. Κρατά ωστόσο τη διαύγειά του. Το βλέμμα του "έμοιζε να ψάχνει βοήθεια, κι ΄έκαιγε σαν κόκκινο πυρακτωμένο σίδερο την ψυχή εκείνων που βρίσκοντας ολόγυρά του". Θα ξαναβρεί την ομιλία του το βράδυ της 3ης Μαρτίου. Ένας παπάς έχει έρθει να τον μεταλάβει. Αποχαιρετά τον αδερφό του, τη γυναίκα του και την αγαπημένη του οκτάχρονη κόρη Ζωραϊδα. Ζητά να του φέρουν στο κρεβάτι κάποια από τα αγαπημένα του αιγυπτιακά αντκείμενα. Τα κοιτά με μαγεία. Μετά από ένα τελευταίο βλέμμα σ'' αυτά που αποτέλεσαν όλο του το σύμπαν, πεθαίνει. Είναι σαρανταενός χρονών.


alitoteam

Delete this element to display blogger navbar

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...
 
Powered by alito v2 2013