Ἄλλοι πάλι μᾶς ἐρωτοῦν: Τί εἶναι ἡ βασκανία; Τήν παραδέχεται ἡ Ἐκκλησία Ἐπιτρέπεται τό ξεμάτισμα,Επιτρέπονται τά ξόρκια; Ἀπάντησιν εἰς αὐτό τό θέμα δίδει τό παρακάτω κείμενο, τό ὁποῖον εὑρήκαμε εἰς τό ΙΝΤΕΡΝΕΤ καί τό δημοσιεύομεν εἰς ἐνημέρωσιν τῶν ἀναγνωστῶν μας, διά νά προφυλαχθοῦν καί οἱ ἴδιοι, διά νά προφυλάξουν καί ἄλλους, οἱ ὁποῖοι τυχόν ἔπεσαν στά διαβολικά αὐτά πλοκάμια, μέ τά ὁποῖα ὁ διάβολος παρασύρει ψυχές εἰς τόν ἅδη).
Ἐπί τοῦ ἐρωτήματος: Τι είναι η βασκανία.
Σύμφωνα με όλα τα λεξικά, η σημασία της λέξης "βασκανία" σχετίζεται με την κακολογία, το φθόνο, την κακεντρέχεια, ενώ η λέξη "βάσκανος" σημαίνει συκοφάντης, κακολόγος, φθονερός, κακοήθης ή και μάγος, γόης. Βασκανία είναι το μάτιασμα που προκαλείται όταν κάποιος κοιτάξει με ζήλια ή φθόνο ή αν σκεφτεί κάτι κακό για κάποιο άλλο άτομο. Αυτός που ματιάζει λέγεται βάσκανος. Η ετυμολογία της λέξης είναι αβέβαιη. «Αν η λέξη δήλωνε αρχικά το περιεχόμενο μαγικών επικλήσεων, τότε ίσως συνδέεται με θρακοϊλλυρική λέξη αντίστοιχη των ρημάτων φημί, φάσκω «λέγω», πράγμα που ενισχύεται από τον παράλληλο τύπο φασκαίνω (του βασκαίνω)» (Μπαμπινιώτης Γ.).
Πιο αναλυτικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η βασκανία είναι το μάτιασμα του ολιγόπιστου από άτομα, τα οποία επικαλούμενα αντίθεες- σατανικές δυνάμεις που, μπορούν να το επηρεάσουν με λόγια, με έργα ή και με σκέψεις. Βασκανία είναι το να προκαλείς μόνο με ένα βλέμμα ή με έναν παράδοξο μορφασμό του προσώπου ασθένεια, πόνο, κακοτυχία ή και θάνατο σε έναν άνθρωπο (κυρίως μικρά παιδιά), ζώο (ιδιαίτερα στο άλογο και τα οικόσιτα), φυτό (πάνω στην ανθοφορία του), χρήσιμο ή πολύτιμο αντικείμενο (αργαλειός, κρύσταλλα). Και, όμως, μπορεί να φανεί παράξενο, η αλήθεια, όμως, είναι ότι το κακό το μάτι δεν πιάνει μόνο τους ανθρώπους αλλά και κάθε ζωντανό οργανισμό ή άψυχο αντικείμενο, που μπορεί να «μαγέψει» με την ομορφιά του και να αποτελέσει αιτία του φθόνου (αρνητική έκφραση του ματιάσματος) αλλά και του θαυμασμού (θετική έκφραση του ματιάσματος) από τους άλλους. Η αντίληψη για την επίδραση που μπορεί να ασκήσει το κακό το μάτι εκφράζεται με τη φράση: “Το μάτι ξεριζώνει δέντρα και ραγίζει την πέτρα”.
Όταν κάποιος είναι ματιασμένος εμφανίζει συμπτώματα διαφορετικής έντασης. Μπορεί να ξεκινήσει από μια απλή αδιαθεσία και να συνεχιστεί με έντονο πονοκέφαλο, τάση υπνηλίας και χασμουρητά σε συνδυασμό με δάκρυσμα των ματιών, μπορεί να έχει τάση για εμετό, κρυάδες, κοκκινίλες στο πρόσωπο, ίλιγγο, σπασμούς ή τικ στα μάτια.
Αυτοί συνήθως που ματιάζουν είναι όσοι έχουν έντονα μάτια. Για παράδειγμα, λέγεται ότι οι έχοντες γαλανά μάτια ματιάζουν εύκολα, αλλά τους ίδιους δεν τους πιάνει το μάτι. Επίσης, ματιάζουν όσοι έχουν ενωμένα φρύδια, αλλά και τα άτομα που τους έκοψε απότομα από το θηλασμό η μάνα τους. Οι σαββατογεννημένοι, οι γυναίκες με μεγάλα μάτια, δόντια και στήθη είναι, επίσης, άτομα βάσκανα. Οι πιο συχνές εκφράσεις που ακούγονται για τα άτομα που ματιάζουν είναι οι εξής: «αυτός με το μάτι του έσκασε ένα βόδι», «καθρέφτη έσπασε με το μάτι της».
Δεν είναι εύκολο να ξεφύγουμε από το κακό το μάτι, εκτός αν φοράμε ένα φυλακτό (που συνήθως είναι φτιαγμένο από σκόρδο [“φτου σκόρδα στα μάτια σου”, λέμε], λιβάνι, άγια λείψανα, πυρίτιδα), το βαφτιστικό μας σταυρό ή το γνωστό και πιο σύνηθες ματόχαντρο. Γενικότερα υπάρχει η πεποίθηση ότι, όταν φοράμε ένα φυλακτό με χάντρες, πέτρες και άλλα παρόμοια, η προσοχή του βάσκανου εστιάζεται στο όμορφο κόσμημα και ενώ το τελευταίο δεν τον αφήνει να ασχοληθεί με το πρόσωπο του ατόμου, με αποτέλεσμα ο "υποψήφιος ματιασμένος" να ξεφεύγει από το κακό το μάτι. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα πολλά στολίδια που βάζουν πάνω στα άλογα και τα γαϊδούρια, που εκτός από το γεγονός ότι έχουν και καλλωπιστική χρήση, προστατεύουν επίσης τα ζώα από το κακό μάτι. Το φτύσιμο στον κόρφο είναι από τους πλέον διαδεδομένους τρόπους αποφυγής, ενώ το να φοράμε ανάποδα τα ρούχα μας ή να κάνουμε χειρονομίες (να βάζουμε τον αντίχειρα ανάμεσα στον δείκτη και το μεσαίο δάχτυλο ή η κλασσική ελληνική μούντζα) αποτελούν επίσης μέσα προφύλαξης από το μάτι. Το ρόδι θεωρείται επίσης ως άμυνα, γιατί είναι ο συμβολικός καρπός της ευφορίας, του πλούτου και της τύχης, ενώ και οι κόκκινες κορδέλες, λόγω χρώματος και της σύνδεσής τους με πολλά ήθη και έθιμα.
Πηγή
