Το στοιχειωμένο Αγγλικό νοσοκομείο της Κέρκυρας

Πολλοί λένε ότι έχουν δει μορφές φαντάρων από άλλες εποχές να περιφέρονται μέσα και έξω από το Νοσοκομείο ή έχουν ακούσει τραυματίες να ουρλιάζουν πάνω στα κρεβάτια τους ή να προσπαθούν να περπατήσουν στους διαδρόμους του. Πολλοί τολμηροί που έχουν μπει μέσα ορκίζονται ότι νιώθουν σαν κάποιος να τους παρακολουθεί, και ότι βλέπουν παράξενες σκιές να μετακινούνται. Κάποιοι τα πιστεύουν, κάποιοι όχι, αλλά γενικότερα κάθε ιστορία που ακούγεται και όχι μόνο για το Αγγλικό Νοσοκομείο σίγουρα έχει βασιστεί σε κάποια αληθινά γεγονότα.

Εξωτερική όψη.

Δεν ξέρω γιατί, ίσως επειδή πρώτα έμαθα διάφορες ιστορίες που ακούγονται από τους ντόπιους για το Αγγλικό Νοσοκομείο της Κέρκυρας, ίσως πάλι λόγω της εγκατάλειψης και της απόκοσμης ησυχίας που επικρατεί στο μέρος αυτό, όταν πήγα πρώτη φορά, παρόλο που ήταν πρωί, ένιωθα ότι ο χώρος αποπνέει μια νεκρική ατμόσφαιρα. Ίσως εάν δεν ήξερα τίποτα για αυτόν, να τον έβλεπα σαν άλλη μία τουριστική ατραξιόν του παλαιού φρουρίου της Κέρκυρας. Όπως και να έχει όμως, αξίζει κανείς να ασχοληθεί με αυτό το νοσοκομείο, γιατί παρόλο που ξεκίνησε τη λειτουργία του ως ένα απλό στρατιωτικό νοσοκομείο, στη συνέχεια η μοίρα του επιφύλασσε και άλλους ρόλους.

Ιστορικά στοιχεία

Το κτήριο του Αγγλικού Νοσοκομείου βρίσκεται σε ψηλό σημείο μέσα στο παλαιό φρούριο της Κέρκυρας, είναι πέτρινο και κτίστηκε το 1835, την περίοδο της αγγλοκρατίας του νησιού, και ξεκίνησε τη λειτουργία του ως στρατιωτικό νοσοκομείο για την περίθαλψη του αγγλικού στρατού στην Κέρκυρα. Από την έναρξη της λειτουργίας του, και για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, λειτουργούσε κάτω από ήρεμες συνθήκες, περιθάλποντας κυρίως αρρώστους και όχι σοβαρά τραυματίες. Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου χρησιμοποιήθηκε ιδιαίτερα έντονα, καθώς οι Άγγλοι και οι σύμμαχοι τους, που βρίσκονταν σε κοντινά στρατιωτικά μέτωπα, μετέφεραν κάποιους απ’ τους τραυματίες τους εκεί.

Το 1940, μετά από συμφωνία, οι Άγγλοι παραδίδουν τη διοίκηση του Νοσοκομείου στον ελληνικό στρατό που βρισκόταν στην Κέρκυρα, ο οποίος συνέχισε την ίδια χρήση του κτηρίου ως στρατιωτικό νοσοκομείο. Όταν η Κέρκυρα παραδόθηκε στους Ιταλούς το 1941 αυτοί το χρησιμοποίησαν πάλι ως στρατιωτικό νοσοκομείο και ως στρατηγείο των κατοχικών δυνάμεων, αλλά δεν περιορίστηκαν εκεί. Η πίσω αυλή του Νοσοκομείου χρησιμοποιήθηκε ως χώρος εκτελέσεων και σύμφωνα με ιταλικά αρχεία της εποχής αναφέρεται ότι κάποια δωμάτια του νοσοκομείου χρησιμοποιήθηκαν ως θάλαμοι βασανιστηρίων για υπόπτους και μέλη αντιστασιακών οργανώσεων. Το Νοσοκομείο κάηκε ολόκληρο στις 14 Σεπτεμβρίου 1943 μετά από γερμανικό βομβαρδισμό, παίρνοντας μαζί του στο θάνατο όλους σχεδόν όσους βρίσκονταν μέσα. Όταν αργότερα ο γερμανικός στρατός κατέλαβε το νησί, το ανακαίνισε και το χρησιμοποίησε όπως ακριβώς και οι Ιταλοί.

Απο ψηλά.

Μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το κτήριο το πήρε ο ελληνικός στρατός και το ανακαίνισε ξανά, δίνοντας του τη μορφή που βλέπουμε σήμερα, χρησιμοποιώντας το απ’ όσο ξέρουμε μόνο ως στρατιωτικό νοσοκομείο. Σταδιακά, κομμάτια του Νοσοκομείου έπαυαν να λειτουργούν και στο τέλος έμειναν μόνο κάποιες γραφειοκρατικές υπηρεσίες του στρατού. Η τελική εγκατάλειψη του έγινε στις αρχές της δεκαετίας του ’80 και το 1985 το Υπουργείο Πολιτισμού παραχώρησε το χώρο του Νοσοκομείου στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο για να ανακατασκευαστεί και να εγκατασταθεί εκεί το Τμήμα Ιστορίας. Για άγνωστους λόγους όμως η ανακατασκευή του σταμάτησε λίγο αργότερα.

Διάφορα στοιχεία για το νοσοκομείο

Σε κάποιο δωμάτιο του ισογείου υπάρχει μία τρύπα στο πάτωμα που οδηγεί σε ένα μικρό υπόγειο, όπου λέγεται ότι εκεί έριχναν τα πτώματα των εκτελεσθέντων και όσων δεν επιζούσαν από τα βασανιστήρια κατά τη διάρκεια της Γερμανό-Ιταλικής κατοχής. Το υπόγειο αυτό από τους ντόπιους αναφέρεται ως “κοκαλιέρα”, και μέχρι πριν από κάποια χρόνια η ύπαρξη του ήταν άγνωστη και λίγοι μόνο, κυρίως άτομα που έζησαν εκείνη την εποχή, ήξεραν για αυτή. Έγινε γνωστή μόνο όταν το κτήριο του Νοσοκομείου “άνοιξε” για το κοινό κάποια χρόνια μετά από τότε που έφυγε απ’ αυτό ο ελληνικός στρατός. Η τρύπα αυτή σφραγίστηκε όταν το νοσοκομείο το πήρε ο ελληνικός στρατός, αλλά για κάποιο άγνωστο λόγο ανοίχτηκε ξανά πριν την αποχώρηση του από αυτό, και παραμένει ακόμα ανοιχτή από τότε. Μέσα στο κτήριο του Νοσοκομείου υπάρχουν στοές που συνδέουν το νοσοκομείο με κάποια σημεία της Κέρκυρας εκτός του φρουρίου. Υπάρχουν φήμες ότι στο Νοσοκομείο, σε κάποια φάση της λειτουργίας του, γίνονταν εγκεφαλικά πειράματα καταπολέμησης φόβου σε ψυχικά ασθενείς.

Διάδρομος κεντρικής εισόδου.

Η σημερινή μορφή του νοσοκομείου

Η σημερινή μορφή του Νοσοκομείου είναι αυτή που του δόθηκε μετά την ανακαίνιση που του έκανε ο ελληνικός στρατός όταν το πήρε το 1945. Τα σημάδια της σχεδόν εικοσιπεντάχρονης εγκατάλειψής του φαίνονται ξεκάθαρα. Οι αυλές γύρω από το κεντρικό κτήριο είναι γεμάτες αγριόχορτα, με μερικούς μόνο φοίνικες και ένα παλιό σπασμένο σιντριβάνι να σπάνε τη μονοτονία. Αριστερά της μπροστινής εισόδου υψώνεται ένας πανύψηλος βράχος με ένα μικρό δωμάτιο στην κορυφή, που ίσως παλιότερα να ήταν κάποιο παρατηρητήριο. Ο μικρός δρόμος στα δεξιά της μπροστινής εισόδου οδηγεί στην Πλατεία Ηρώων, μία μικρή πλατεία μέσα στο Νοσοκομείο, κάτι σαν μεγάλος ακάλυπτος χώρος μίας πολυκατοικίας, που κάποτε ίσως να ήταν όμορφο, αλλά τώρα πια είναι γεμάτο αγριόχορτα, και τα δέντρα έχουν απλώσει τα κλαδιά τους τόσο, που το μέρος αυτό είναι σχεδόν αδιάβατο. Εκεί λέγεται ότι μέχρι και πριν λίγα χρόνια ήταν τόπος συνάντησης μελών μυστικιστικών οργανώσεων.

Το κτήριο του Νοσοκομείου, με την αρχιτεκτονική του, τα σπασμένα παράθυρα, τα πατζούρια που κρέμονται και τη μεγάλη κεντρική πόρτα, δίνουν μια ιδιαίτερα τρομακτική όψη στο κτήριο, κυρίως το βράδυ. Στον εσωτερικό του χώρο μπορεί να μπει κανείς ή από κάποιο χαμηλό παράθυρο ή με μεγάλη δυσκολία από την Πλατεία Ηρώων, καθώς και οι δύο μεγάλες πόρτες του Νοσοκομείου έχουν σφραγιστεί. Εάν όμως μπει κανείς από την κεντρική είσοδο θα βρεθεί σε έναν μεγάλο διάδρομο, που αν τον ακολουθήσει θα βρεθεί στο Κέντρο ενός τεράστιου διαδρόμου που αρχίζει από τη μία άκρη του Νοσοκομείου και τελειώνει στην άλλη. Στην κάθε μια από τις δύο άκρες του υπάρχουν σκάλες που βγάζουν στο δεύτερο όροφο. Στον διάδρομο αυτό βρίσκονται όλα τα δωμάτια των ασθενών του ισογείου. Αν συνεχίσει ευθεία στον αρχικό διάδρομο, βρίσκεται μπροστά σε μια μεγάλη σκάλα που βγάζει και αυτή στον δεύτερο όροφο, ενώ στη βάση της, δεξιά και αριστερά, υπάρχουν δύο μικροί διάδρομοι που οδηγούν πίσω από τη σκάλα και στην πίσω πτέρυγα του νοσοκομείου. Στην κορυφή της σκάλας βρίσκει μπροστά του το μεγαλύτερο δωμάτιο για τους ασθενείς του νοσοκομείου, ενώ απέναντι βρίσκονται τα υπόλοιπα δωμάτια του δεύτερου ορόφου, κάποια για τους ασθενείς, και άλλα που πιθανόν να χρησιμοποιούταν για γραφεία.

Σε πολλούς τοίχους του Νοσοκομείου βρίσκονται ακόμα τοιχογραφίες και σε όλες σχεδόν τις καμάρες και σε σημεία που χαμηλώνουν τα ταβάνια, υπάρχουν φράσεις εμπνευσμένες από την αρχαία κυρίως ελληνική ιστορία, μάλλον για την τόνωση του ηθικού των τραυματιών. Σε πολλά από τα παλιά δωμάτια των ασθενών υπάρχουν ακόμα κομμάτια από τα κρεβάτια τους, και στους τοίχους είναι ακόμα γραμμένες οι αριθμήσεις των τότε κρεβατιών. Σε δωμάτια που ήταν γραφείαυπάρχουν ακόμα πολλά χαρτιά, και κομμάτια από παλιούς υπολογιστές, και σε κάποια από τα γραφεία των αξιωματούχων είναι μέχρι σήμερα χαραγμένα στις πόρτες τα ονόματά τους.

Κεντρική σκάλα.

Γνωστές ιστορίες που λέγονται για το Νοσοκομείο από ντόπιους

Το καλοκαίρι του 1982 τοπική εφημερίδα της Κέρκυρας δημοσίευσε ότι μέσα από το Νοσοκομείο ακούγονταν φωνές και ουρλιαχτά. Αναφέρει ότι κάποιοι που τις άκουσαν από κοντά είπαν ότι φώναζαν κλαίγοντας: «Σας παρακαλώ βγάλτε με από εδώ.. δεν θέλω να πεθάνω» Σε αυτό το περιστατικό ειδοποιήθηκε η αστυνομία και, παρόλο που καθ’ όλη τη διάρκεια των ερευνών ακούγονταν ακόμα οι φωνές, δεν εντοπίστηκε τίποτα.

Ένα μεσημέρι την άνοιξη του ‘97 ή του ’98, μία φοιτήτρια επισκέφτηκε τον εξωτερικό χώρο του Νοσοκομείου. Όπως βρισκόταν στην μπροστινή αυλή και κοιτούσε το κτήριο, είδε κάτι που την έκανε να βάλει τα κλάματα και να φύγει τρέχοντας πανικόβλητη. Είπε αργότερα ότι είχε δει σε ένα από τα παράθυρα του δεύτερου ορόφου, τη μορφή κάποιου φαντάρου με κατάχλομο πρόσωπο και γάζες στο σώμα του να στέκεται ακριβώς μπροστά στο παράθυρο σαν να κάθεται σε σκοπιά με κανονική στρατιωτική εξάρτιση, κοιτώντας το άπειρο προς τη θάλασσα. Όπως στεκόταν και τον κοίταζε να κρατάει την σκοπιά του στο παράθυρο, αυτός γύρισε και την κοίταξε με ένα ψυχρό βλέμμα, σαν να την μισούσε, λες και η κοπέλα είχε κάνει κάτι που τον ενόχλησε πολύ. Σε κάποιους φίλους που είπε την ιστορία, δεν την πίστευαν λέγοντας της ότι το πιο πιθανό ήταν να ήταν κάποιος που έτυχε να επισκεφτεί το νοσοκομείο την ίδια ώρα με αυτήν. Η κοπέλα επέμενε όμως ότι αυτό που είδε δεν ήταν κανονικός άνθρωπος. Κάποιες μέρες αργότερα ξαναπήγε με ένα φίλο της και δεν είδαν τίποτα, αλλά λίγο πριν φύγουν ακούστηκε μέσα από το Νοσοκομείο ένα φριχτό ουρλιαχτό πόνου σαν να βασάνιζαν κάποιον. Αμέσως έφυγαν και ειδοποίησαν την αστυνομία, η οποία έκανε έρευνες για δύο μέρες στο Νοσοκομείο, αλλά πάλι δεν βρέθηκε τίποτα.

Πολλοί λένε ότι έχουν ακούσει φωνές και κλάματα κατά καιρούς στο Νοσοκομείο, υπάρχουν και κάποιοι όμως που αναφέρουν ότι έχουν δει στην πίσω αυλή του Νοσοκομείου, εκεί που κάποτε γίνονταν εκτελέσεις, να διαδραματίζεται μπροστά τους η «εκτέλεση». Ισχυρίζονται ότι είδαν αχνές σιλουέτες ανθρώπων να βγαίνουν από το κτίριο, να στέκονται σε σειρά κλαίγοντας δυνατά, και μετά να ακούγεται κάτι σαν ομιλία. Μετά από λίγο, δυνατοί ήχοι, σαν πυροβολισμοί, και τότε για λίγο ησυχία. Ξαφνικά να ακούγεται ένα διαπεραστικό απόκοσμο ουρλιαχτό, σαν κάποιος να υποφέρει τρομερά, να σκίζει τον αέρα. Το περίεργο είναι ότι η ιστορία του καθενός, από όσους αναφέρουν ότι έχουν δει το περιστατικό αυτό, είναι ακριβώς η ίδια με καμία παρέκκλιση από τις άλλες.

Άποψη μεγάλης αίθουσας ορόφου.

Γεγονότα που άκουσα από αυτούς που τους συνέβησαν

Μ.: Ένα βράδυ είχαμε πάει με τον Μ. στο φρούριο, σε ένα σημείο ακριβώς κάτω από το «Αγγλικό». Καθόμασταν ήδη αρκετή ώρα όταν κάποια στιγμή ακούστηκαν από πάνω μας, στο χώρο του «Αγλικού», τα πουλιά που ήταν εκεί να κάνουν σαν τρελά και να φεύγουν γρήγορα σαν να τα τρόμαξε κάτι. Μετά από λίγο και οι δυο ακούσαμε μία φωνή να κάνει σαν κάποιος να ξεψυχάει. Ίσως να το φανταστήκαμε και οι δύο αλλά τρομάξαμε πολύ και φύγαμε αμέσως. Αργότερα το βράδυ που συναντήσαμε τον Β., μας είπε ότι λίγο πριν είχε πάει κοντά στο «Αγγλικό» και ότι είχε ακούσει και αυτός την ίδια φωνή.

Σ.: Είχαμε κανονίσει με κάποια παιδιά να πάμε ένα βράδυ στο «Αγγλικό». Εγώ έφτασα λίγο πιο αργά από τους υπόλοιπους και τους συνάντησα λίγο πιο πριν από το κτήριο του Νοσοκομείου. Μόλις με είδαν μου είπαν ότι πήγαν κοντά στο κτήριο και ότι στο δωμάτιο από το έκτο παράθυρο αριστερά από την μπροστινή είσοδο του νοσοκομείου, ακουγόταν κάποιος παράξενος θόρυβος, αλλά δεν έδωσαν πολύ σημασία και μπήκαν. Όταν βγήκαν στον μεγάλο διάδρομο που διασχίζει τα παλιά δωμάτια των ασθενών και πήγαν προς το δωμάτιο που ακουγόταν ο θόρυβος, κοίταξαν μέσα και είδαν στο βάθος του δωματίου, κοντά στο παράθυρο, μία μαύρη σιλουέτα να κοιτάει επίμονα έξω. Τρόμαξαν και έφυγαν γρήγορα. Καθίσαμε με τα παιδιά για λίγο εκεί, μέχρι που αποφασίσαμε να πλησιάσουμε ξανά το Νοσοκομείο για να δούμε τι είναι. Όταν έφτασα κοντά και άκουσα τον θόρυβο, που έμοιαζε σαν γρήγορο ποδοβολητό ή γρήγορο χτύπημα στον τοίχο, συμπέρανα ότι θα είναι κάποιο παράθυρο που θα χτυπάει από τον αέρα, και τους έπεισα να μπούμε, πιστεύοντας ότι η σιλουέτα θα ήταν κάποιος άλλος βραδινός επισκέπτης ή κάποια σκιά από το φως που μπαίνει από το παράθυρο. Αφότου μπήκαμε, ο θόρυβος σταμάτησε και δεν ξανακούστηκε μέχρι να φύγουμε. Όταν φτάσαμε ξανά στο ίδιο δωμάτιο δεν είδαμε τίποτα.

Σ.: Κάποιες άλλες φορές που πήγα ακούγονταν θόρυβοι από σημεία του Νοσοκομείου, που ήμασταν σίγουροι ότι δεν βρίσκονταν άτομα δικά μας, και σε κάποια δωμάτια έχουμε βρει σημάδια στους τοίχους και στο έδαφος, που αποδεικνύουν ότι έχουν γίνει τελετές από μυστικιστικές οργανώσεις.

Β.: Ένα βράδυ μπήκαμε στο «Αγγλικό» γύρω στα δέκα άτομα. Στην αρχή αποφασίσαμε να πάμε στο δωμάτιο που βρίσκεται η “κοκαλιέρα”, αλλά όταν φτάσαμε είδαμε ότι η σκάλα που κατεβαίνει στην τρύπα έλειπε, και ότι η πόρτα του διπλανού δωματίου είχε μπλοκαριστεί με κάτι μεγάλα σίδερα. Από τη μέσα μεριά, σαν κάποιος που ήταν εκεί να ήθελε να κρατήσει τον κόσμο έξω από αυτό το δωμάτιο. Σε κάποια δωμάτια του μεγάλου διαδρόμου έλειπαν πολλά πράγματα που είχαν μετακινηθεί αλλού. Εμείς για να δούμε εάν σίγουρα κάποιος είναι μέσα στο Νοσοκομείο, αλλάξαμε θέση σε κάποια αντικείμενα για να δούμε εάν κανείς θα τα μετακινήσει ξανά. Μετά από αρκετή ώρα που κάτσαμε στο ισόγειο ξεκινήσαμε να ανεβαίνουμε τη σκάλα για τον δεύτερο όροφο του νοσοκομείου, από την αριστερή μεριά του μεγάλου διαδρόμου, με εμένα και τον Ντ. να ανεβαίνουμε πρώτοι. Μόλις τελειώσαμε το πρώτο μέρος της σκάλας και γυρίσαμε να ξεκινήσουμε το δεύτερο, είδαμε ένα μεγάλο κομμάτι ξύλο να έρχεται με δύναμη κατά πάνω μας με τέτοιο τρόπο σαν να το είχε πετάξει κάποιο χέρι. Το ξύλο πέρασε δίπλα από τα κεφάλια μας, και αμέσως μόλις καταλάβαμε τι είχε γίνει, βγήκαμε τρέχοντας από το νοσοκομείο, αφού ήμασταν σίγουροι ότι και κάποιος άλλος ήταν εκείνο το βράδυ στο νοσοκομείο, ο οποίος δεν είχε και πολύ φιλικές διαθέσεις. Στο Νοσοκομείο ξαναμπήκαμε το επόμενο μεσημέρι και κάποιος είχε αλλάξει θέση στα πράγματα που είχαμε μετακινήσει το προηγούμενο βράδυ.

Επίλογος

Έχω επισκεφτεί το κτήριο του Αγγλικού Νοσοκομείου αρκετές φορές, αλλά καμία φορά δεν άκουσα ούτε είδα τίποτα. Κάποιες φορές σκέφτομαι ότι μπορεί τελικά να μην υπάρχει τίποτα εκεί πάνω, και ότι όλες αυτές οι ιστορίες που ακούγονται είναι απλώς συμπτώσεις ή προχωρημένη φαντασία κάποιων. Αλλά διαβάζοντας όσα έγραψα μου δημιουργείται η αίσθηση ότι δεν είναι δυνατόν να μην υπάρχει τίποτα και σκέφτομαι ότι οι συμπτώσεις είναι παρά πολλές. Είναι λίγο δύσκολο ένα ολόκληρο νησί να έχει τόσο πολύ φαντασία, και δεν μπορώ να αμφισβητήσω εξολοκλήρου τα λεγόμενα των κατοίκων της Κέρκυρας. Τη στιγμή που γράφω αυτό το άρθρο, το Νοσοκομείο έχει αρχίσει εδώ και μερικές μέρες να καθαρίζεται ξανά, μετά από σχεδόν είκοσι χρόνια, για να ανακατασκευαστεί και να δοθεί στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Ίσως οι νεκροί του αυτή τη φορά να αφήσουν το κτήριο να λειτουργήσει ξανά μετά από τόσα χρόνια, ποιος ξέρει...

Θα ήθελα να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στα παιδιά που με βοήθησαν, όπως μπορούσαν, να κάνω αυτή την έρευνα, και να γράψω όλα αυτά για το Αγγλικό Νοσοκομείο.