Ο πίνακας με το δακρυσμένο αγόρι
Φαίνεται πως κάποιες φορές, οι φήμες και οι ιστορίες, άπαξ και δημιουργηθούνε αποκτούνε τη δική τους ζωή και υπόσταση. Μια ζωή που εξελίσσεται και ίσως κάποιες φορές μπορεί να μετατρέψει μια φανταστική ιστορία σε πραγματικότητα. Κάτι τέτοιο μοιάζει να έγινε με την ιστορία του δακρυσμένου αγοριού που απεικονίζονταν σε μερικές χιλιάδες πίνακες, συνηθισμένους πίνακες που μπορούσε να δει κανείς κρεμασμένους στους τοίχους πολλών εργατικών οικογενειών της Αγγλίας. Μια λίγο ασυνήθιστη πυρκαγιά που άφησε έναν τέτοιο πίνακα ανέπαφο και μια εφημερίδα που έψαχνε επίμονα για ένα φλέγον θέμα για να αυξήσει την κυκλοφορία της, ήταν αρκετά για να πυροδοτήσουν έναν αστικό θρύλο που σύντομα θα άρχιζε να αποκτά διαστάσεις... πραγματικότητας!
Αρχαίες κατάρες που έχουν τεθεί σε ενέργεια από τυμβωρύχους παραμένουν δημοφιλές θέμα στη μυθιστοριογραφία και την λαϊκή παράδοση. Ωστόσο η πίστη σε καταραμένα αντικείμενα δεν περιορίζεται γύρω από αιγυπτιακά λείψανα ή σε ιστορίες για φαντάσματα όπως αυτές που έγραφε ο γνωστός μυθιστοριογράφος Montague Rhodes James. Στο σύγχρονο κόσμο υπάρχουν πολλοί που πιστεύουν ότι έχουν προσωπικά βιώσει αλλόκοτα φαινόμενα ως αποτέλεσμα επαφής μ' ένα καταραμένο αντικείμενο.
Πορτραίτα ή ανθρώπινες μορφές σε γλυπτά ή ζωγραφιές, είναι συχνά το επίκεντρο αυτού του τύπου θρύλων. Στα πρόσφατα χρόνια, αναπτύχθηκαν ιστορίες κακής τύχης ή δυστυχίας γύρω από συγκεκριμένα αντικείμενα που θεωρούνται ότι έχουν τελετουργική ή μαγική λειτουργία, μερικά απ' αυτά μάλιστα έχουν εμφανώς αρκετά πρόσφατη προέλευση.
Στη λαϊκή πίστη, η ιδέα ότι ένας πίνακας που πέφτει από τον τοίχο είναι οιωνός επικείμενου θανάτου ειδικά αν είναι πορτραίτο- παραμένει μία από τις πιο διαδεδομένες σύγχρονες δεισιδαιμονίες. Παρομοίως, απόκοσμα πορτραίτα των οποίων τα μάτια φαίνονται να σε ακλουθούν όπου κι αν πας, έχουν γίνει μια βασική εικονογραφική διακόσμηση αναρίθμητων ταινιών τρόμου. Η λαϊκή παράδοση δεν είναι στατική αλλά ενεργή και δυναμική- ειδικά όταν επικαλείται λανθάνουσες αντιλήψεις ριζωμένες σε παλαιότερες δεισιδαιμονίες.
Έτσι λοιπόν, φόβος και ανησυχία εξακολουθούν να περιβάλλουν ένα απόκοσμο πορτραίτο το οποίο κυριολεκτικά έχει χαράξει την πορεία του στα βρετανικά νησιά και τον υπόλοιπο κόσμο στο διάστημα δύο δεκαετιών.
Η ΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΡΑΣ
Η κατάρα του δακρυσμένου αγοριού εμφανίστηκε ξαφνικά ένα πρωινό του 1985. Η εφημερίδα Sun, η δημοφιλέστερη εφημερίδα στον αγγλόφωνο κόσμο εκείνη την εποχή, εξέδωσε στην σελίδα 13 της έκδοσης της 4ης Σεπτεμβρίου μία ιστορία με τίτλο: «Η Φλεγόμενη Κατάρα του Δακρυσμένου Αγοριού». Ανέφερε πώς ο Ron και η May Hall κατηγόρησαν για πυρκαγιά που κατέστρεψε το εσωτερικό της κατοικίας τους στο Rotherham (μια μεταλλευτική πόλη στο νότιο Yorkshire) ένα φτηνό πίνακα που απεικόνιζε ένα νήπιο με δάκρυα να κυλούν στο πρόσωπό του. Η φωτιά ξέσπασε από ένα μαγειρικό τηγάνι στην κουζίνα της 27χρονης κατοικίας τους και εξαπλώθηκε ταχύτατα. Όμως, παρά τη μεγάλη ζημιά στα δωμάτια του κάτω ορόφου, η κορνιζαρισμένη εικόνα του Δακρυσμένου Αγοριού παρέμεινε άθικτη. Συνέχισε να κρέμεται εκεί, περιστοιχισμένη από μια εικόνα καταστροφής.
Κανονικά, μια φωτιά από τηγάνι δεν θα δικαιούνταν περισσότερο από δύο παραγράφους σε μια τοπική εφημερίδα. Αυτό που μεταμόρφωσε την ιστορία σε πρώτη σελίδα στην επιφανέστερη βρετανική εφημερίδα, ήταν η παρεμβολή του αδερφού του Ron Hall, Peter, πυροσβέστη στο Rotherham. Ένας συνάδελφος του Peter, ο αξιωματικός του πυροσβεστικού σταθμού Alan Wilkinson, ανέφερε ότι γνώριζε πολυάριθμες άλλες περιπτώσεις όπου απεικονίσεις του Δακρυσμένου Αγοριού είχαν εμφανιστεί άθικτες στα ερείπια σπιτιών κατεστραμμένων από πυρκαγιά.
Μια φωτογραφία του «Δακρυσμένου Αγοριού» συνόδευε το άρθρο με τη λεζάντα να γράφει: «Δάκρυα για φόβο...το πορτραίτο που οι πυροσβέστες θεωρούν καταραμένο». Οι σχετικοί πυροσβέστες δεν είχαν στην πραγματικότητα χρησιμοποιήσει τη λέξη «καταραμένος», παρόλ' αυτά η αναφορά της εφημερίδας είχε συμβάλλει στο να αποκτήσει η ιστορία εξασφαλισμένη αξιοπιστία. Η εφημερίδα πρόσθετε ότι είχαν πουληθεί περίπου 50.000 πίνακες με την εικόνα του δακρυσμένου αγοριού και με την υπογραφή 'G Bragolin' σε υποκαταστήματα βρετανικών πολυκαταστημάτων, συγκεκριμένα στις εργατικές περιοχές της βόρειας Αγγλίας. Θα μπορούσε να δει κανείς παραδείγματα κρεμασμένων πινάκων στα μπροστινά δωμάτια οικογενειακών σπιτιών σε όλο το έθνος, και μια ιστορία πρότεινε ότι είχαν πουληθεί γύρω στα 250.000 πίνακες.
Ο ΤΡΟΜΟΣ ΤΩΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ
Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης παίζουν έναν πολύ σημαντικό ρόλο στη δημιουργία και τη διάδοση της σύγχρονης λαογραφίας. Ιστορίες σαν αυτή του «Δακρυσμένου Αγοριού» συμπεριφέρονται όπως ένας ιός όταν ριζώσουν στην λαϊκή φαντασία. Επιπλέον οι ειδήσεις των εφημερίδων εκτιμώνται και η προτεραιότητα που δίνεται για να παραχθεί μια «καλή ιστορία» συχνά παραμερίζει την ακρίβεια και τον σκεπτικισμό, ειδικότερα όσον αφορά αλλόκοτα και υπερφυσικά περιστατικά.
Οι Peter Chippindale και Chris Horrie στην ανεξαρτήτως ελαττωμάτων ιστορία της Sun με τίτλο «Stick it up your Punter! (1990)» αναγνωρίζουν τον θρυλικό εκδότη Kelvin MacKenzie ως πατέρα της ιστορίας του «Δακρυσμένου Αγοριού». Η Sun μπλέχτηκε σε μια μάχη για αναγνώστες με την αντίπαλο εφημερίδα του Λονδίνου την Daily Mirror. Ήταν επίσης υπεύθυνη για την έκδοση μιας σειράς τρομακτικών και παράξενων ιστοριών χαλαρής προέλευσης, μερικές από τις οποίες όπως η «Ο Freddie Starr έφαγε το χάμστερ μου» (Freddie Starr Ate My Hamster) κέρδισαν ένα μόνιμο χώρο στη λαϊκή κουλτούρα. Το «Δακρυσμένο Αγόρι» προέκυψε μια χρονική περίοδο που ο MacKenzie αναζητούσε αυτό που οι δημοσιογράφοι αποκαλούν «μεγάλο μπαμ» για τον οποίο σήμαινε μια αποκλειστική ιστορία την οποία κανένας από τους ανταγωνιστές του δεν θα φανταζόταν ότι θα μπορούσε να εκδώσει πρώτος. Η μεγαλοφυής ιδέα του MacKenzie ήταν να εντοπίσει το «μπαμ» θαμμένο στην αναπαραγωγή ρουτίνας από ένα τοπικό πρακτορείο ειδήσεων. Ανακοίνωσε εμπιστευτικά στο προσωπικό του το εξής: «Αυτό εδώ έχει πόδια», εννοώντας ότι η ιστορία αυτή θα κρατούσε το ενδιαφέρον για πολύ καιρό.
Στις 5 Σεπτέμβρη του 1985, η Sun παρουσίασε τη συνέχεια της ιστορίας αναφέροντας ότι πολυάριθμοι τρομαγμένοι αναγνώστες, θύματα της κατάρας του Δακρυσμένου Αγοριού, είχαν πλημμυρίσει τα τηλέφωνα της εφημερίδας... Όλοι φοβούνταν ότι η κατοχή ενός πίνακα του αγοριού που κλαίει θα τους φέρει γρουσουζιά. Οι αναγνώστες έμειναν με μια συντριπτική εντύπωση ενός υπερφυσικού δεσμού που ενισχυόταν από τη χρήση λέξεων όπως «κατάρα», «γρουσουζιά», «φοβισμένοι», «τρομοκρατημένοι».
Τυπική των πρόσθετων ιστοριών ήταν αυτή που ειπώθηκε από την Dora Mann, από το Mitcham του Surrey η οποία ισχυρίστηκε ότι το σπίτι της καταστράφηκε μόλις έξι μήνες αφότου αγόρασε ένα αντίτυπο του πίνακα. «Όλοι οι πίνακές μου καταστράφηκαν, εκτός από αυτόν με το Δακρυσμένο Αγόρι», ισχυρίστηκε. Η Sandra Kaske από το Kilburn στο βόρειο Yorkshire ανέφερε ότι αυτή, η κουνιάδα της και ένας φίλος είχαν βιώσει καταστρεπτικές πυρκαγιές αφού απέκτησαν αντίγραφα. Μια άλλη οικογένεια από το Nottingham κατηγόρησε το αντίτυπο για μια φωτιά που τους άφησε άστεγους. Ο Brian Parks του οποίου η σύζυγος και τα τρία παιδιά χρειάστηκαν θεραπεία λόγω εισπνοής καπνού, ανέφερε ότι είχε καταστρέψει το αντίγραφο επιστρέφοντας από το νοσοκομείο όπου το βρήκε κρεμασμένο -άθικτο φυσικά- στους μαυρισμένους τοίχους του σαλονιού του.
Όσο οι ιστορίες συσσωρεύονταν, προέκυψαν νέες λεπτομέρειες που ενθάρρυναν την ιδέα ότι μια κατοχή αντιγράφου του πίνακα έβαζε τους ιδιοκτήτες σε κίνδυνο πυρκαγιάς ή σοβαρού τραυματισμού. Μια γυναίκα από το Λονδίνο ισχυρίστηκε ότι είδε τον πίνακα να ταλαντεύεται από πλευρά σε πλευρά στον τοίχο, ενώ μια άλλη από το Paignton ανέφερε ότι αφού αγόρασε τον πίνακα ο 11χρονος γιός της έπιασε τα προσωπικά του μέρη σε γάντζο. Η κυρία Rose Farrington από το Preston έγραψε σ' ένα γράμμα που δημοσιεύτηκε στη Sun το εξής: «Από τότε που αγόρασα τον πίνακα το 1959, οι τρεις γιοί μου και ο σύζυγός μου έχουν πεθάνει. Συχνά αναρωτήθηκα αν ήταν καταραμένος».
Κάποια άλλη αναγνώστρια ανέφερε ότι επιχείρησε να καταστρέψει δύο από τα αντίτυπα με φωτιά για να ανακαλύψει έντρομη ότι δεν καίγονταν. Η προσπάθειά της δοκιμάστηκε από έναν φύλακα ασφαλείας τον Paul Collier ο οποίος έριξε ένα από τα δύο αντίτυπα στην πυρά. Παρότι έμεινε στις φλόγες για μία ώρα, ούτε καν καψαλίστηκε. «Ήταν τρομακτικό, η φωτιά ούτε καν το άγγιξε» δήλωσε στη Sun. «Πραγματικά πιστεύω ότι φέρνει γρουσουζιά». Αισθανόμαστε διπλό κίνδυνο με δύο απ' αυτά στο σπίτι και αποφασίσαμε να τα ξεφορτωθούμε».
ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΕΣ ΚΑΙ ΛΑΪΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Η ιστορία του Collier υπενθυμίζει τα σχόλια πυροσβεστών που στα επακόλουθα πυρκαγιών σε σπίτια του Rotherham, ανέφεραν αντίτυπα που ανεξήγητα είχαν διαφύγει της καταστροφής. Το πραγματικό μυστήριο από την προσωπική τους οπτική ήταν πώς οι εικόνες είχαν γλιτώσει από φωτιές που ήταν τέλεια εξηγήσιμες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, απλές εξηγήσεις όπως απρόσεκτα πεταμένα τσιγάρα, υπερθερμασμένα τηγάνια, ελαττωματικές ηλεκτρικές θερμάστρες είχαν βρεθεί στην ακόλουθη έρευνα της πυροσβεστικής υπηρεσίας
Ο επικεφαλής του πυροσβεστικού σταθμού του Rotherham Alan Wilkinson ο οποίος, όπως προέκυψε, είχε καταχωρήσει στο ημερολόγιό του 50 πυρκαγιές σχετικές με το «Δακρυσμένο Αγόρι», απέρριψε κάθε σχέση με το υπερφυσικό, όντας πεποισμένος ότι οι περισσότερες από αυτές οφείλονταν στην ανθρώπινη απροσεξία. Αλλά παρά τον πραγματισμό του, δεν μπορούσε να εξηγήσει πώς οι πίνακες είχαν γλιτώσει από πύρηνες κολάσεις οι οποίες παρήγαγαν θερμότητα αρκετή για να ξηλώσει τον σοβά από τους τοίχους. Η σύζυγός του είχε τη δική της θεωρία: «Πάντα πίστευα ότι είναι τα δάκρυα που κατασβήνουν τη φωτιά».
Η Sun δεν ενδιαφερόταν για την εύρεση μιας λογικής εξήγησης. Αγνόησε τα σχόλια του Wilkinson και ισχυρίστηκε ότι «οι επικεφαλής της πυροσβεστικής δεν έχουν βρει λογική εξήγηση για έναν αριθμό πρόσφατων περιστατικών».
Πολύ σύντομα μετά, προέκυψε ότι τα «καταραμένα» αντίτυπα δεν ήταν όλα αντίγραφα του ίδιου πίνακα, ούτε είχαν φτιαχτεί όλα τα αντίτυπα από τον ίδιο καλλιτέχνη. Το πορτραίτο που διασώθηκε από την πυρκαγιά του Rotherham και που αρχικά προκάλεσε τον φόβο ήταν υπογεγραμμένο από τον ζωγράφο G Bragolin. Η Sun ισχυρίστηκε ότι το γνήσιο ήταν υπογεγραμμένο από «έναν Ιταλό ζωγράφο». Στην πραγματικότητα, Giovanni Bragolin ήταν ένα ψευδώνυμο υιοθετημένο από τον Ισπανό ζωγράφο Bruno Amadio, ο οποίος είναι επίσης γνωστός ως 'Franchot Seville'. Οι προσπάθειες για την ανίχνευσή του απέτυχαν καθώς οι ιστορικοί των τεχνών ανέφεραν ότι δεν φαινόταν να είχε μία συνεκτική βιογραφία. Τα πράγματα μπερδεύτηκαν κι άλλο, όταν περισσότερα «Δακρυσμένα Αγόρια» που είχαν αναδειχθεί στις φωτιές, μέρος μια σειράς μελετών με την ονομασία «Παιδική ηλικία», ζωγραφίστηκαν από τον Σκωτσέζα καλλιτέχνη Anna Zinkeisen, που πέθανε το 1976. Ο μόναδικός κοινός παρονομαστής ήταν ότι όλοι οι πίνακες ήταν παραδείγματα φτηνής, μαζικής παραγωγής που πουλήθηκαν σε μεγάλους αριθμούς από αγγλικά πολυκαταστήματα μεταξύ του 1960 και του 1970.
Η γεωγραφική συσώρευσή τους απλά αντανακλούσε τη δημοτικότητά τους ανάμεσα στις κοινότητες της εργατικής τάξης του Βορρά.
Παρά την απόρριψή του από τους κριτικούς τέχνης ως κακόγουστο, το «Δακρυσμένο Αγόρι» παρέμεινε ένας εξαιρετικά δημοφιλής πίνακας, ειδικότερα για τις γυναίκες κατόχους. Υπήρξαν παραδείγματα σε τουλάχιστον πέντε διαφορετικές παραλλαγές. Τουλάχιστον δύο από αυτές περιλάμβαναν συνοδευτικές μελέτες «Δακρυσμένων Κοριτσιών» -μερικοί άνθρωποι κατείχαν αντίγραφα και των δύο- και άλλες στην ίδια σειρά περιλάμβαναν εικόνες κοριτσιών και αγοριών που κρατούσαν λουλούδια. Αψηφώντας τον τρόμο των επικεφαλίδων, μερικοί κάτοχοι ανέπτυξαν έναν τέτοιο συναισθηματικό δεσμό με τους πίνακες που αρνήθηκαν να τους ξεφορτωθούν. «Ποτέ δεν νοιάστηκα ο ίδιος για τον πίνακα λόγω της δυστυχίας του» φέρεται να είπε ο σύντροφος μίας περήφανης ιδιοκτήτριας. Έπειτα συνέχισε θέτοντας δύο ερωτήσεις που πολλοί ανήσυχοι αναγνώστες της Sun θα ήθελαν να απαντηθούν: «Γιατί θα θέλατε μια εικόνα ενός παιδιού που κλαίει; γιατί έκλαιγε το παιδί;».
Όπως ήταν φυσικό, οι δημοσιογράφοι απευθύνθηκαν σε ειδικούς στα πεδία της λαογραφίας και του αποκρυφισμού για να βρουν μια εξήγηση. Όταν ένας δημοσιογράφος πλησίασε ένα μέλος της Λαογραφικής Κοινότητας (Folklore Society), την Georgina Boyes, η συνέντευξη «βάλτωσε» όταν αυτή αρνήθηκε να προσφέρει μια κατάλληλα σατανική εξήγηση. Συνεπώς ο ενδιαφερόμενος δημοσιογράφος έφυγε προς αναζήτηση μιας «μάγισσας» ή κάποιου «μυημένου στον αποκρυφισμό» που θα μπορούσε να προσφέρει μια καλύτερη επικεφαλίδα. Τότε ο Roy Vickery, γραμματέας της Folklore Society, αναφέρε ότι ο αρχικός καλλιτέχνης μπορεί να κακομεταχειρίστηκε το μοντέλο του παιδιού με κάποιο τρόπο προσθέτοντας ότι: «Όλες αυτές οι πυρκαγιές θα μπορούσαν να είναι η κατάρα του παιδιού, ο τρόπος του για να πάρει εκδίκηση».
Ένας πίνακας του «Δακρυσμένου Αγοριού» του Zenkeisen έγινε το επίκεντρο άλλης μιας «μυστηριώδους πυρκαγιάς» που αναφέρθηκε από την Sun. Αυτή κατέστρεψε μια λαϊκή κατοικία στο Rotherham το οποίο είχε αναδειχθεί όχι μόνο ως η τοποθεσία πολλών από τις αναφερόμενες πυρκαγιές, αλλά επίσης ως η πηγή για το όλο φαινόμενο. Η ίδια ιστορία μνημόνευε τον εκπρόσωπο τύπου του πυροσβεστικού σώματος να διαβεβαιώνει τους κατόχους του πίνακα ότι παρόλο που δεν υπήρχε «λόγος ανησυχίας...αυτά τα περιστατικά γίνονται όλο και πιο συχνά».
Η διαδεδομένη ανησυχία που δημιουργήθηκε από αυτή την ιστορία οδήγησε την Πυροσβεστική Υπηρεσία του Νότιου Yorkshire να εκδώσει μια έγγραφη δήλωση που στόχευε να αναιρέσει τη σύνδεση των πυρκαγιών με τους πίνακες. Συμπέρανε ότι η πιο πρόσφατη πυρκαγιά ξεκίνησε από μια ηλεκτρική θερμάστρα τοποθετημένη πολύ κοντά σ' ένα κρεβάτι. Ο επικεφαλής του αρχηγείου Mick Riley ανέφερε ότι είχε πουληθεί ένας μεγάλος αριθμός πινάκων και «οποιαδήποτε σύνδεση με τις πυρκαγιές είναι καθαρά συμπτωματική... οι πυρκαγιές δεν ξεκινούν από εικόνες ή συμπτώσεις, αλλά από απρόσεχτες ενέργειες και παραλείψεις». Ύστερα ο Riley αποκάλυψε την εξήγηση της υπηρεσίας: «Ο λόγος για τον οποίο αυτή η εικόνα δεν καταστρεφόταν πάντα στην φωτιά είναι ότι έχει εντυπωθεί σε μοριοσανίδα, η οποία είναι πολύ δύσκολο να αναφλεγεί».
Η ΥΠΑΙΘΡΙΑ ΦΩΤΙΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΠΙΝΑΚΕΣ ΤΩΝ ΔΑΚΡΥΣΜΕΝΩΝ ΑΓΟΡΙΩΝ
Η δήλωση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας απέτυχε να επηρεάσει σημαντικά το σβήσιμο των φλογών που η Sun τροφοδοτούσε με ευχαρίστηση. Λίγο αργότερα έφτασαν νέα για ένα Δακρυσμένο Αγόρι που είχε μείνει ανέπαφο από μια φωτιά που κατέστρεψε το εσωτερικό ενός ιταλικού εστιατορίου στο Great Yarmouth. «Ως εδώ και μη παρέκει παιδιά» είπε ο MacKenzie στους αναγνώστες του: «Αν ανησυχείτε για μια εικόνα Δακρυσμένου Αγοριού που κρέμεται στο σπίτι σας, στείλτε την αμέσως σ' εμάς. Θα την καταστρέψουμε για εσάς».
Σύμφωνα με τις περιγραφές των Chippindale και Horrie, «ανήσυχοι αναγνώστες τηλεφωνούσαν για να ρωτήσουν αν έπρεπε να ξεφορτωθούν το αντίγραφό τους ώστε να αποφύγουν το κάψιμο των σπιτιών τους. «Σίγουρα» απάντησε ο MacKenzie. «Στείλτε τα σ' εμάς θα κάνουμε τη δουλειά για εσάς». Η οδός Bouverie είχε κατακλυστεί& τα Δακρυσμένα Αγόρια σύντομα στοιβαχτηκαν στα 12 πόδια (3,7 μέτρα) ύψος μέσα στην αίθουσα σύνταξης, έβγαιναν από ντουλάπια και γέμιζαν ολοκληρωτικά ένα ελάχιστα χρησιμοποιημένο δωμάτιο συνεντεύξεων.
Μέχρι τότε, το προσωπικό του MacKenzie δεν μπορούσε να αντιληφθεί πόσο αξιοπιστη θεωρούσε την ιστορία το αφεντικό τους. Όταν ο βοηθός έκδοσης κατέβασε μια εικόνα του Τσώρτσιλ που κρεμόταν στον τοίχο από την εποχή του πολέμου των Φώκλαντ και την αντικατέστησε μ' ένα Δακρυσμένο Αγόρι, το μυστήριο λύθηκε: «Ο MacKenzie, έσπευσε φουριόζος στην αίθουσα σύνταξης με το συνηθισμένο γρήγορο βάδισμά του, όπου κοκάλωσε και άσπρισε από το φόβο του». «Κατέβασέ το κάτω», φώναξε, «Δεν μου αρέσει. Φέρνει κακοτυχία».
Ο πυροσβέστης Alan Wilkinson αντέδρασε με παρόμοιο τρόπο όταν οι συνάδελφοί του του παρουσίασαν ένα Δακρυσμένο Αγόρι σε κορνίζα κατά τη συνταξιοδότησή του από την υπηρεσία. Οπως ο Kelvin MacKenzie, αρνήθηκε ότι ήταν προληπτικός ωστόσο επέστρεψε αμέσως τον πίνακα λέγοντας: «Όχι ευχαριστώ, μπορείτε να τον κρατήσετε». Παρομοίως ο επικεφαλής Mick Riley, που ήταν υπεύθυνος για την δήλωση αναίρεσης της «κατάρας» δεν θα δεχόταν ένα αντίγραφο του πίνακα για δώρο λέγοντας στη σύζυγό του ότι «δεν του άρεσε», ότι «δεν ταίριαζε στο σπίτι». Σε συνέντευξη στην τοπική εφημερίδα του, ο Wilkinson παραδέχτηκε ότι είχε προμηθευτεί άλλο ένα Δακρυσμένο Αγόρι από μια ανήσυχη γυναίκα που εμφανίστηκε ένα βράδυ στο σπίτι του. Πήρε τον πίνακα στη δουλειά του για πλάκα και τον κρέμασε στον τοίχο του γραφείου του πυροσβεστικού σταθμού. Μέσα σε λίγες μέρες του δόθηκε εντολή από τους ανωτέρους του να τον κατεβάσει. Συσσωρεύοντας ειρωνία πάνω στην κωμωδία η ιστορία συνεχίστηκε: «Την ίδια μέρα ένας φούρνος στην κουζίνα του πάνω ορόφου υπερθερμάνθηκε και τα βραδινά φαγητά των πυροσβεστών κάηκαν».
Ο Kelvin MacKenzie αντιμετώπισε ένα παρόμοιο δίλημμα. Στο τέλος της έξι εβδομάδων εκστρατείας του για το «Δακρυσμένο Αγόρι», ο εκδότης της Sun έπρεπε να σκαρφιστεί έναν κατάλληλο τρόπο για να ξεφορτωθεί τα 2500 αντίγραφα του πίνακα που είχαν στείλει οι αναγνώστες. Το αρχικό του πλάνο να τα κάψει στην ταράτσα των γραφείων της εφημερίδας στην οδό Bouverie απαγορεύτηκε τόσο από την πυροσβεστική υπηρεσία του Λονδίνου όσο και από αυτήν της Κοιλάδας του Τάμεση. Και οι δύο αρνήθηκαν να συνεργαστούν και αποκήρυξαν ολόκληρη την εκστρατεία «ως ένα φτηνό διαφημιστικό τέχνασμα». Οι λόγοι της απροθυμίας τους γίνονταν σαφείς. Προέκυψε ότι η πυροσβεστική υπηρεσία είχε εθνικά καταστεί το επίκεντρο εκατοντάδων τηλεφωνημάτων και επισκέψεων ανήσυχων ιδιοκτητών που πίστευαν ότι οι πίνακες ήταν καταραμένοι ή ότι ήταν κατασκευασμένοι από ένα επικίνδυνο εύφλεκτο υλικό.
Τελικά ο ρεπόρτερ Paul Hooper, μαζί με φωτογράφους και κορίτσια της Τρίτης Σελίδας, έφυγε από τα κεντρικά γραφεία της εφημερίδας επί της οδού Bouverie με δύο βαν φορτωμένα με πίνακες έτοιμους να καούν σε μια αυτοσχέδια πυρά κοντά στο Reading. Η Sun διατυμπάνισε την ιστορία κατάλληλα για τη γιορτή του Halloween- με τον τίτλο: «Η Sun ξεσκεπάζει για τα καλά την κατάρα του αγοριού που κλαίει». Μια φωτογραφία απεικόνιζε την Sandra Jane Moore, μια αποκαλυπτικά ντυμένη όμορφη κοπέλα της «ερυθρής καυτής Τρίτης Σελίδας»,να τροφοδοτεί την υπαίθρια φωτιά, ενώ σαστισμένοι πυροσβέστες παρακολουθούσαν.
Εγινε ευρέως πιστευτό ότι η φωτιά του Hallowe'en είχε ξορκίσει την «κατάρα του Δακρυσμένου Αγοριού» και ο αριθμός των ιστοριών στις εφημερίδες άρχισε να ελαττώνεται. Αλλά τον Μάρτιο του επόμενου έτους, ένας αρθρογράφος στην Western Morning News συμπέρανε ότι η εργατική αναταρχή που αντιμετωπίσε η News International (ιδιοκτήτες της Sun), περιλαμβάνοντας απεργίες και βίαιες τοποθετήσεις ανταπεργοσπαστών στις εγκαταστάσεις παραγωγής της Fort Wapping, ξεκίνησε αμέσως μετά την υπαίθρια φωτιά της εφημερίδας. Κοροϊδεύοντας τους ανταγωνιστές της της Fleet Street, η εφημερίδα υπαινίχτηκε ότι η γρουσουζιά που φόβιζε τον Kelvin MacKenzie είχε εν τέλει πλήξει τον δημιουργό της.
ΑΠΟ ΚΟΥΤΣΟΜΠΟΛΙΟ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΜΥΘΟ
Καθώς το ενδιαφέρον των εφημερίδων μειώθηκε, οι ιστορίες για το «Δακρυσμένο Αγόρι» άρχισαν να παίρνουν τη μορφή σύγχρονου θρύλου. Νέες εκδοχές εμφανίστηκαν, περιλαμβάνοντας μία στην οποία εκείνοι που ήταν ευγενικοί προς τους πίνακες ανταμοίβονταν με καλή τύχη. Άλλη μια ιδέα ήταν αυτή κατά την οποία τοποθετώντας έναν πίνακα που απεικόνιζε το «Δακρυσμένο Κορίτσι» δίπλα στο «Δακρυσμένο Αγόρι» θα έφερνε καλή τύχη. Αυτό που έλειπε από την ιστορία ήταν μια ικανοποιητική αφήγηση που θα εξηγούσε πώς προέκυψε ο πίνακας ως πηγή ανάφλεξης. Σύντομα αυτή η ιστορία θα προσφερόταν και η έλευση του Διαδικτύου θα χορηγούσε στο θρύλο μια νέα πνοή ζωής ανεξάρτητη από τα έντυπα μέσα που τον ξεκίνησαν αρχικά.
Μία διαδικτυακή πηγή ισχυρίζεται ότι στη δεκαετία 1990 άρχισαν να αναφέρονται για πρώτη φορά και από άλλα μέρη του κόσμου πυρκαγιές που σχετίζονταν με πίνακες του «Δακρυσμένου Αγοριού». Επίσης αντανακλά το πώς το αρχικό μοτίβο του «καταραμένου πίνακα» διαπλαθόταν από επαγγελματίες αφηγητές και ερευνητές του μεταφυσικού για ένα νέο κοινό: «Ένα διάμεσο ισχυρίζεται ότι το πνεύμα του αγοριού είναι παγιδευμένο στον πίνακα και προκαλεί πυρκαγιές προσπαθώντας να κάψει τον πίνακα και να απελευθερωθεί. Άλλοι ισχυρίζονται ότι ο πίνακας είναι στοιχειωμένος ή προσελκύει δραστηριότητα poltergeist. Ιστορίες για την κακοτυχία του καλλιτέχνη και του αγοριού είχαν προσκολληθεί στον πίνακα».
Η ιδέα ότι ότι το «Δακρυσμένο Αγόρι» είχε υποστεί κακομεταχείρηση από τον καλλιτέχνη κέριδιζε δημοσιότητα. Ελάχιστοι ενδιαφέρονταν για το γεγονός ότι υπήρχαν διαφορετικοί πίνακες και καλλιτέχνες ή για το ότι αυτή η ιδέα ξεκίνησε να υπάρχει ως ένα τυχαίο νέο που εμφανίστηκε στη Sun και μεγαλοποιήθηκε μία δεκαετία νωρίτερα. Το 2000 ο Tom Slemen αναζωογόνησε την ιστορία σε μορφή βιβλίου ως μέρος μιας σειράς που αναφέρονταν στο Στοιχειωμένο Liverpool.
Όπως πολλά άλλα σ'αυτή τη θεματολογία, οι ιστορίες που περιέχονται παρουσιάζονται με ένα διασκεδαστικό, αφηγηματικό στιλ, απευθυνόμενες σε μαζικό αναγνωστικό κοινό. Στην καταχώρησή του για τη « Γρουσουζιά του Δακρυσμένου Αγοριού» ο Slemen παραθέτει ως γεγονός ότι ο επικεφαλής της πυροσβεστικής υπηρεσίας του Yorkshire είχε αναφέρει στις εφημερίδες ότι ο πίνακας του Δακρυσμένου Αγοριού είχε εμφανιστεί στα συντρίμια σπιτιών που είχαν μυστηριωδώς καεί ολοκληρωτικά. Σύμφωνα με τον Slemen, όταν οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν εάν πίστευε ότι η εικόνα ήταν διαβολική «ο επικαφαλής της πυρκαγιάς αρνήθηκε να κάνει σχόλια».
Αυτη η πρακτικά λανθασμένη δικαιολογία εισήγαγε την αφήγηση που ακολούθησε, εξηγώντας εν τέλει γιατί η εικόνα ήταν διαβολική. Η ιστορία αποκαλύφθηκε από «έναν αξιοσέβαστο ερευνητή αποκρυφιστικών θεμάτων, έναν συνταξιοδοτημένο διευθυντή σχολείου από το Devon, που λεγόταν George Mallory» το 1995. Ο Mallory βρήκε τον καλλιτέχνη που είχε ζωγραφίσει το γνήσιο πίνακα, «έναν ηλικιωμένο Ισπανό ζωγράφο πορτραίτων που ονομαζόταν Franchot Seville, ο οποίος ζει στη Μαδρίτη». Ο Seville, όπως οι έξυπνοι αναγνωστες θα καταλάβουν, ήταν ένα από τα ψευδώνυμα που χρησιμοποιούσε ο Bruno Amadio, ή αλλιώς γνωστός ως 'G Bragolin' του οποίου η υπογραφή εμφανιζόταν σε μερικούς από τους πίνακες. Μέχρι εδώ όλα καλά.
Σύμφωνα με τον Slemen, ο Seville/Amadio/Bragolin είπε στον Mallory ότι το υποκείμενο του πίνακα ήταν ένα μικρό παλιόπαιδο του δρόμου που είχε βρει να περιφέρεται στη Μαδρίτη το 1969. Ποτέ δεν μιλούσε και είχε ένα πολύ θλιμμένο βλέμμα. Ο Seville ζωγράφισε το αγόρι και ένας καθολικός ιερέας το αναγνώρισε ως τον Don Bonillo, ένα παιδί που το είχε σκάσει αφού είδε τους γονείς του να πεθαίνουν σε πυρκαγιά. «Ο ιερέας είπε στον καλλιτέχνη να μην ασχοληθεί με το θέμα επειδή οπουδήποτε εγκαθίσταται το αγόρι θα ξεσπούσαν πυρκαγιές άγνωστης προέλευσης. Οι χωρικοί τον ονόμαζαν Διάβολο για αυτό το λόγο». Ωστόσο, ο ζωγράφος αγνόησε τη συμβουλή του ιερέα και υιοθέτησε το αγόρι. Τα πορτραίτα του σημείωσαν υψηλές πωλήσεις αλλά μια μέρα το εργαστήριό του κατστράφηκε από φωτιά και ο καλλιτέχνης υπάστη καταστροφή. Κατηγόρησε το μικρό αγόρι για εμπρησμό και ο Bonillo το έσκασε ξεσπώντας σε δάκρυα- και δεν τον είδε κανείς ξανά.
Η ιστορία συνεχίστηκε: «Από όλη την Ευρώπη έφτασαν αναφορές του γρουσούζικου πίνακα του Δακρυσμένου Αγοριού να προκαλεί φωτιές. Ο Seville επίσης θεωρήθηκε γρουσούζης και κανένας δεν του ανέθεσε να ζωγραφίσει, ούτε κοιτούσε τους πίνακές του. Το 1976 ένα αυτοκίνητο εξερράγη μέσα σε φλόγες στα περίχωρα της Βαρκελώνης αφού προσέκρουσε σ' έναν τοίχο. Το θύμα αποτεφρώθηκε χωρίς να μπορεί να αναγνωριστεί, αλλά ένα μέρος του διπλώματος οδήγησης στο ντουλαπάκι αυτοκινήτου κάηκε μόνο μερικώς. Το όνομα του διπλώματος ήταν ενός 19χρονου που ονομάζονταν Don Bonillo.»
Θα μπορούσε αυτός να είναι το ίδιο ορφανό που οι χωρικοί γνώριζαν ως «Διάβολο»; Σε μια εκπομπή για ταλέντα, ο Charles Fort αναφέρθηκε σε αυτούς τους ανθρώπους ως ιδιοφυΐες φωτιάς (fire genii) « Με τον όρο ιδιοφυής εννοώ κάποιον που δεν μπορεί να αποφύγει τη γνώση της φωτιάς, επειδή δεν μπορεί να αποφύγει την πυρπόληση πραγμάτων». Ενώ η ύπαρξη μερικών δημιουργών φωτιάς όπως το τηλεκινητικό μέντιουμ Nina Kulagina, είναι καλά τεκμηριωμένη, αυτή δεν ήταν η περίπτωση του Don Bonillo. Η πηγή της ιστορίας του Slemen είναι άγνωστη και ο μυστηριώδης «George Mallory» αποδεικνύεται ότι είναι τόσο ανεξιχνίαστος όσο και ο «Franchot Seville» ή ο «Giovanni Bragolin».
Η εμφάνιση της ιστορίας του Don Bonillo ολοκληρώνει τη μεταμόρφωση της «κατάρας του Δακρυσμένου Αγοριού» από την αφάνεια των εφημερίδων σε ένα απόλυτα ζωντανό αστικό μύθο προσβάσιμο στον καθένα διαμέσου του παγκόσμιου Διαδικτύου. Η έλλειψη οποιασδήποτε πραγματικής βάσης για τον θρύλο του Bonillo δεν κατάφερε καθόλου να αποδυναμώσει τη δημοτικότητά του.
.jpg)
