Το ουράνιο τόξο είναι ένα πολύχρωμο οπτικό και μετεωρολογικό φαινόμενο, κατά το οποίο εμφανίζεται το φάσμα των χρωμάτων που συνθέτουν το ορατό φως στον ουρανό. Το φαινόμενο εμφανίζεται όταν οι ακτίνες του ήλιου πέφτουν πάνω σε σταγονίδια βροχής στην ατμόσφαιρα της Γης και αποτελεί ένα παράδειγμα διάθλασης, μετά από ανάκλαση.
Το ουράνιο τόξο περικλείει όλο το φάσμα των χρωμάτων του ορατού φωτός. Ξεκινώντας στην κορυφή του από το χρώμα με το μεγαλύτερο μήκος κύματος, το κόκκινο, καταλήγει σε αυτό με το μικρότερο, που είναι το μοβ. Η σειρά των χρωμάτων είναι: κόκκινο, πορτοκαλί, κίτρινο, πράσινο, μπλε, λουλακί (μπλε-μοβ), βιολετί (μοβ). Στην πραγματικότητα η ποικιλία των χρωμάτων επεκτείνεται και πέρα από το μοβ, μόνο που το μάτι δεν μπορεί να τη δει.
Οι άνθρωποι μαγεύονται από τη μυστηριώδη ομορφιά του εδώ και αιώνες, αναζητώντας απαντήσεις γύρω από το φαινόμενο – τα υπέροχα χρώματα που χαράζουν τον ουρανό, μετά τη βροχή, την καταιγίδα, τις αστραπές.
Σε πολλές κουλτούρες, μύθοι και θρύλοι συνοδεύουν την εμφάνισή του και αμέτρητα έργα τέχνης, μουσική και ποίηση εμπνεύστηκαν και εμπνέονται, ακόμα, από την, σχεδόν, απατηλή του εικόνα.
Πανέμορφα και σχετικά, σπάνια, τα ουράνια τόξα εξιτάρουν τους ανθρώπους, οι οποίοι έλκονται από την υπόσχεση που αφήνουν, για ένα λαμπρότερο μέλλον, ζωηρό και γεμάτο ζωντάνια.
Από την πολύχρωμη χαραμάδα φωτός, στον μουντό ουρανό. Και το γεγονός ότι είναι υπαρκτά, αλλά τα βλέπουμε σε απόσταση, σαν μακρινές οπτασίες, συμβάλλει στην ταύτισή τους με την ελπίδα και την πίστη, για καλύτερες μέρες.
Επιστημονικά (και κυνικά) μιλώντας, ένα ουράνιο τόξο είναι ένα τόξο αρκετών διαφορετικών χρωμάτων, που φαίνεται στη βροχή ή την υγρασία, απέναντι από τον ήλιο και έχει ως κέντρο την σκιά του κεφαλιού του εκάστοτε παρατηρητή.
Οπτικά, τα ουράνια τόξα είναι παραμορφωμένες εικόνες του ήλιου, που προκαλούνται από την αντανάκλαση και διάθλαση φωτός, μέσα από σταγόνες της βροχής. Αλλά υπάρχουν πολλά περισσότερα και συναρπαστικά πράγματα γύρω από το "επτάχρωμο μονοπάτι της Ίριδας".
Ας δούμε επτά από αυτά, προς τιμήν των επτά χρωμάτων που διακρίνουμε, συνήθως, σε ένα ουράνιο τόξο.
1. Σπάνια φαίνονται το μεσημέρι, αλλά μπορούμε να φτιάξουμε ένα
Είναι αλήθεια ότι τα ουράνια τόξα είναι πιο κοινά τα πρωινά και τα βράδια. Για να σχηματίσει ένα ουράνιο τόξο, το φως του ήλιου χρειάζεται να χτυπήσει μία σταγόνα βροχής σε γωνία, περίπου, 42 μοιρών. Κάτι τέτοιο είναι, σχεδόν, απίθανο να γίνει αν ο ήλιος είναι πολύ ψηλά στον ουρανό. Μπορούμε, ωστόσο, να δημιουργήσουμε ένα, στην αυλή του σπιτιού μας.
Αρκεί να έχουμε ένα λάστιχο ποτίσματος, να γυρίσουμε την πλάτη μας ακριβώς απέναντι στον ήλιο (θα το καταλάβουμε όταν η σκιά μας είναι μπροστά μας, ευθυγραμμισμένη με το σώμα μας) και να ραντίσουμε νερό, σε γωνία περίπου 40 μοιρών από τη σκιά του κεφαλιού μας.
2. Τα ουράνια τόξα μπορούν να εμφανιστούν και βράδυ
To νυχτερινό ουράνιο τόξο σχηματίζεται από το φως που αντανακλά το φεγγάρι και είναι ιδιαίτερα σπάνιο
Το ουράνιο τόξο είναι, ουσιαστικά, φως. Και μπορεί τις νύχτες το φως να είναι λιγότερο, αλλά υπάρχουν και εκείνα τα βράδια που ο λαός μας έχει χαρακτηρίσει φεγγαρόλουστα. Και όχι τυχαία. Το φως από το φεγγάρι και τα άστρα είναι αρκετό, για να στολιστεί ένας υγρός, νυχτερινός ουρανός με το υπέροχο θέαμα ενός ουράνιου τόξου. Ουράνια τόξα μπορούν να θαυμάσουν ορισμένοι τυχεροί και στο σπρέι που σηκώνει ένας καταρράκτης. Αυτό θα πει, φυσική ομορφιά επί δύο.
3. Δύο άνθρωποι δεν βλέπουν ποτέ το ίδιο ουράνιο τόξο – Ούτε καν δύο μάτια
Ποιος μπορεί να αρνηθεί τη μαγεία γύρω από τον σχηματισμό ενός ουράνιου τόξου;
Το φως που βλέπουμε εμείς να αναπηδά μέσα από τις σταγόνες, σχηματίζοντας το ουράνιο τόξο στον ορίζοντα, ο φίλος ή η φίλη που στέκεται ακριβώς δίπλα μας, το βλέπει υπό διαφορετική οπτική γωνία και άρα, βλέπει, ουσιαστικά, ένα διαφορετικό ουράνιο τόξο.
Πρόκειται για τόξο κύκλου, του οποίου το κέντρο είναι στη νοητή γραμμή από τον ήλιο μέχρι το μάτι του εκάστοτε παρατηρητή. Ένα-δύο εκατοστά κάνουν τη διαφορά και έτσι, ούτε τα δύο μας μάτια δεν βλέπουν το ίδιο θέαμα. Την επόμενη φορά που θα κοιτάζετε ένα ουράνιο τόξο, καλύψτε εναλλάξ τα δύο σας μάτια και θα μας θυμηθείτε.
4. Δεν μπορούμε να φτάσουμε στο τέλος ενός ουράνιου τόξου
Το τέλος του ουράνιου τόξου δεν κρύβει, δυστυχώς, κανένα θησαυρό, αλλά πρόκειται για ένα υπέροχο θέαμα (φωτο: 1ms.net)
Πάνε οι ελπίδες μας για την χύτρα με τα χρυσά νομίσματα που φυλάνε τα ξωτικά, στο τέλος κάθε ουράνιου τόξου. Μάταια ήταν τα κυνήγια θησαυρού που οργάνωσα μικρός. Το φως σχηματίζει ουράνιο τόξο, σε συγκεκριμένη απόσταση και γωνία από τον παρατηρητή.
Έτσι, τα ουράνια τόξα φαίνονται να μετακινούνται, καθώς μετακινούμαστε κι εμείς, ώστε η απόσταση μεταξύ μας να παραμένει (φαινομενικά, αφού το ουράνιο τόξο δεν είναι, στην πραγματικότητα, αντικείμενο) αναλλοίωτη.
5. Δεν βλέπουμε όλα τα χρώματα του ουράνιου τόξου
Απλά μαγικό, κι ας βλέπουμε μόνο μερικά από τα χρώματά του
Έχουμε μάθει τα επτά χρώματα του ουράνιου τόξου: Κόκκινο, πορτοκαλί, κίτρινο, πράσινο, μπλε, ιώδες και βιολετί. Κι όμως, δεν είναι μόνο αυτά. Δεν είναι μυστικό ότι το άσπρο φως, όπως έχει αποδείξει ο Ισαάκ Νεύτων, μπορεί να διασπαστεί σε όλα τα γνωστά χρώματα, διασπειρόμενο μέσα από πρίσμα. Και το φως του ήλιου είναι λευκό φως.
Άρα, όταν διαθλάται μέσα από τα σταγονίδια στην ατμόσφαιρα, διασπάται σε όλο το φάσμα του, ακόμα και σε χρώματα μη ορατά στο ανθρώπινο μάτι. Απλά, κάθε χρώμα, διαθλάται υπό διαφορετική γωνία (γεγονός που εξηγεί και το τοξοειδές σχήμα του φαινομένου), με αποτέλεσμα να βλέπουμε συγκεκριμένα χρώματα, πιο καθαρά.
6. Διπλά, τριπλά, ακόμα και τετραπλά ουράνια τόξα μπορούν να εμφανιστούν
Ένα πανέμορφο διπλό ουράνιο τόξο
Περισσότερα από ένα ουράνιο τόξο μπορούν να παρατηρηθούν ταυτόχρονα, όταν το φως αντανακλάται μέσα σε μία σταγόνα νερό και χωρίζεται στα συστατικά του χρώματα.
Τα διπλά ουράνια τόξα εμφανίζονται όταν η παραπάνω διαδικασία συμβεί μέσα στη σταγόνα δύο φορές, τα τριπλά όταν συμβεί τρεις φορές και (καλά το καταλάβατε) τα τετραπλά όταν συμβεί τέσσερις.
Σύμφωνα με μελέτη του 2011, οι ιδανικές συνθήκες για να δει κανείς το πραγματικά σπάνιο φαινόμενο τετραπλού ουράνιου τόξου είναι είτε το μέγεθος των σταγόνων στην ατμόσφαιρα να είναι όσο το δυνατόν πιο ομοιόμορφο είτε να βρέχει καταρρακτωδώς.
7. Μπορούμε να δούμε ένα ουράνιο τόξο να σχηματίζει ολόκληρο κύκλο
Αν κοιτάζεις έξω από το παράθυρο ενός αεροπλάνου, μπορεί να είσαι ένας από τους τυχερούς που θα έχει να λέει ότι είδε ένα ολοστρόγγυλο ουράνιο τόξο, όπως το παραπάνω (φωτο: reddit.com/credit: jlansey)
Ελάχιστοι είναι οι προνομιούχοι που θα το πετύχουν στη ζωή τους, αλλά είναι αλήθεια ότι είναι πιθανό. Είπαμε και προηγουμένως ότι τα ουράνια τόξα είναι τόξα ενός κύκλου, τα οποία διακόπτονται, απλά, από το έδαφος.
Από τη σωστή οπτική γωνία, όμως, μπορούμε να θαυμάσουμε ολόκληρο τον πολύχρωμο κύκλο, αντί για ένα μέρος του. Πώς θα πετύχουμε τη σωστή γωνία; Είτε αγναντεύοντας από την κορυφή ενός ψηλού βουνού είτε κοιτάζοντας από το παράθυρο ενός αεροπλάνου. Καλή μας τύχη!
Ένα εντυπωσιακό ουράνιο τόξο στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας
