Ο Απόλλων - Ιατρός, η Αθηνά - Υγεία και ο Ασκληπιός είναι οι κύριες θεότητες της Ιατρικής. Σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία ιδρυτής της Ιατρικής θεωρείται ο Ασκληπιός, γιος του Απόλλωνα.
Τα πρώτα στοιχεία για την Ιατρική στην αρχαία Ελλάδα αναφέρονται στα Ομηρικά Έπη.
Ο Χείρων ο Κένταυρος και ο Μελάμπους ασκούν και διδάσκουν την Ιατρική.
Ο ίδιος ο Όμηρος κατάγεται από οικογένεια Ασκληπιάδων.
Ο Απόλλων - Ιατρός, η Αθηνά - Υγεία και ο Ασκληπιός είναι οι κύριες θεότητες της Ιατρικής.
Σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία ιδρυτής της Ιατρικής θεωρείται ο Ασκληπιός, γιος του Απόλλωνα.
Έτσι ιδρύθηκαν σε όλη την Ελλάδα Ασκληπιεία με σημαντικότερο από αυτά στην Επίδαυρο.
Οι γιοι του Ασκληπιού, Μαχάων και Ποδαλείριος είναι που μεταδίδουν την Ιατρική Τέχνη και έτσι δημιουργείται η γενιά των Ασκληπιάδων.
Πρώτα ο Ιπποκράτης 460 π.χ. θέτει τις επιστημονικές βάσεις της Ιατρικής και εξηγεί τις μεθόδους θεραπείας των ασθενειών.
Τα έργα του Ιπποκράτη χαρακτηρίζονται από πολύ σημαντικό επιστημονικό χαρακτήρα, δίνοντας πολύ μεγάλη σημασία στις ηθικές αρχές του Ιατρικού επαγγέλματος.
Η αντίληψη της ασθένειας, όχι σαν τοπική ανωμαλία άλλα του συνόλου του οργανισμού, η διαγνωστική ( ακρόαση ), η προληπτική Ιατρική, η διαιτητική σαν συμπλήρωμα της θεραπείας, η ανάπτυξη της χειρουργικής είναι που χαρακτηρίζουν την Ιπποκρατική Ιατρική.
Οι μετά τον Ιπποκράτη ασχολούμενοι με την Ιατρική είναι οι γιοι του Θεσσαλός και Δράκων, ο γαμπρός του Πόλυβος, ο Διοκλής ο Καρύστιος, ο Πραξαγόρας, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης και ο Θεόφραστος.
Ο Πλάτωνας χωρίζει την Ιατρική σε πέντε κλάδους : την φαρμακευτική, χειρουργική, διαιτητική, βοηθητική νοσογνωμική.
Ο Αριστοτέλης με τις έρευνές του για την βοτανική και ανατομία συνέβαλε πολύ στην ανάπτυξη της Ιατρικής.
Κατά την Αλεξανδρινή εποχή αναπτύσσεται η ανατομία με τους Ηρόφιλο και Ερασίστρατο.
Οι Φίλινος, ο Σεραπίων και ο Γλαυκίας αναφέρονται σαν εμπειρικοί Ιατροί.
Κατά την Ρωμαϊκή κυριαρχία η Ελληνική ιατρική μετανάστευσε στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και ξανάνθισε σε πολύ μεγάλο βαθμό.
Πρώτος ο Πελοποννήσιος Αρχάγανθος, το 219 μ.Χ μεταφέρει τις ελληνικές Ιατρικές γνώσεις στη Ρώμη.
Μετά ο Ασκληπιάδης αναφέρεται σαν ιδρυτής της στερεοπαθολογίας και φυσικοθεραπείας.
Μετά την δογματική και εμπειρική σχολή ιδρύονται νέες σχολές.
Η μεθοδική, και η πνευματική από τους, Θεμισών ο Λαοδικεύς, ο Αθηναίος, ο Ηρόδοτος και πολλοί άλλοι.
Ο Γαληνός από την Πέργαμο ( 131μ.χ ) συστηματοποίησε την Ιατρική και αποτελούσε Ιατρική πηγή μέχρι και τον 16ο αιώνα .
Η Αρχαϊκή Ιατρική στην Ελλάδα είχε στοιχεία θρησκευτικά, μαγικά και εμπειρικά, τα πρώτα απ΄ τα οποία βρήκαν την έκφραση τους στη λατρεία του Ασκληπιού, σε μία εποχή όπου ο γιατρός δεν έχει ξεχωριστό ρόλο απ΄ τον ιερέα και τον φιλόσοφο.
Ο Ασκληπιός ήταν ένας ήρωας-γιατρός που αργότερα λατρεύτηκε σαν θεός-γιατρός.
Λέγεται ότι ήταν γιος του Απόλλωνα και μαθήτευσε την τέχνη να γιατρεύει τις άπειρες αρρώστιες που μαστίζουν τους ανθρώπους κοντά στον Κένταυρο της Μαγνησίας.
Σε λίγο πλήθος άρρωστοι συνέρεαν στον περίφημο μαθητή· όσοι είχαν έλκη, πληγές από πέτρα ή δόρυ, όσοι έλιωναν απ΄ την καυτή πνοή ή το θανάσιμο κρύο του πυρετού για να τους κάνει καλά.
Κι εκείνος άλλους θεράπευε με τη μαγεία, άλλους με καταπραϋντικά φάρμακα, πολλούς με σωτήρια βάλσαμα με τα οποία άλειφε τις πληγές και μερικούς με οδυνηρές εγχειρήσεις.
Έγινε γνωστός παντού ως γιατρός που είχε τη δύναμη όχι μόνο να θεραπεύει, αλλά και ν'' ανασταίνει νεκρούς.
Ο Απολλόδωρος ο Αθηναίος αναφέρει ότι η Αθηνά του είχε δώσει το αίμα των αριστερών φλεβών για να θανατώνει τους ανθρώπους και των δεξιών για να τους θεραπεύει, μ'' αυτό το μέσο ανάσταινε νεκρούς.
Κόρες του ήταν η Υγεία, η Ιασώ, η Ακεσώ και η Πανάκεια, τα ονόματα των οποίων σχετίζονται με την υγεία και τη γιατρειά.
Κεραυνοβολήθηκε από τον Δία και ρίχτηκε στον Άδη όταν ανάστησε ένα νεκρό, καθώς ο πατέρας των Θεών δεν μπορούσε να συγχωρήσει την παραβίαση των φυσικών νόμων.
Τόποι λατρείας και θεραπευτήρια ήταν τα λεγόμενα Ασκληπιεία. Υπάρχουν τουλάχιστον 300 απ'' αυτά στον Ελλαδικό χώρο με πιο γνωστό αυτό της Επιδαύρου.
Τα Ασκληπιεία ήταν χτισμένα σε τόπους υγιεινούς, ευάερους, ευήλιους και προστατευμένους από ανέμους μακριά από κατοικημένες περιοχές, μέσα σε δάση κοντά σε ιαματικές πηγές.
Αφορμή της ίδρυσης τους ήταν οι διάφορες επιδημίες και η ανάγκη να απομακρυνθούν οι ασθενείς από τους υγιείς.
Πώς γινόταν η θεραπεία: (τα εγκοιμητήρια)
Προτού εισέλθει κανείς στο Ασκληπιείο, έπρεπε να υποβληθεί σε κάθαρση, με λουτρό, εντριβές, επαλείψεις, ή θυμιάσεις.
Για την προφύλαξη των ασθενών από θλιβερά θεάματα δεν γίνονταν δεκτοί ετοιμοθάνατοι και ετοιμόγεννες γυναίκες.
Προς τιμή του Ασκληπιού θυσίαζαν πετεινό, χοίρο και σπανιότερα αίγα, ενώ στην Αθήνα πρόσφεραν ψωμί, ξερά σύκα ενώ έκαιγαν στο βωμό γλυκίσματα από καθαρό στάρι.
Στο διάστημα αυτό οι ιερείς διάβαζαν ευχές που επαναλάμβαναν οι παρευρισκόμενοι.
Μετά τη θυσία οι ασθενείς οδηγούμενοι από τον ιερέα επισκέπτονταν τον ναό.
Μερικά από τα Ασκληπιεία ήταν γεμάτα από αναθήματα (από πολύτιμα μέταλλα) από που παρίσταναν τα μέρη του ανθρώπινου σώματος που είχαν ιανθεί.
Τέλος, έπειτα από υποβολή σε αυστηρή δίαιτα ο ασθενής μπορούσε να κοιμηθεί μέσα στο ιερό, κοντά στο άγαλμα του Ασκληπιού κάποιες φορές.
Κατά τη διάρκεια του ύπνου ο θεός έστελνε όνειρο που καθόριζε τη φύση του απαιτούμενου φαρμάκου.
Μόλις νύχτωνε οι ιερείς έσβηναν όλα τα φώτα και συγχρόνως συνιστούσαν στους ασθενείς να μη φοβούνται και να μη μιλήσουν οποιοδήποτε θόρυβο κι αν άκουγαν.
Αν το αναμενόμενο όνειρο δεν εμφανιζόταν η εγκοίμηση επαναλαμβανόταν πολλές συνεχόμενες νύχτες.
Αργότερα η μέθοδος αυτή απλοποιήθηκε και αντί των ασθενών κοιμόταν στο ναό ιερείς ειδικά εξουσιοδοτημένοι να βλέπουν όνειρα.
Τα όνειρα των ιερέων ήταν εντελώς συμβατικά: συνιστούσαν φάρμακα τα οποία μία προηγούμενη εξέταση των ασθενών ενδείκνυε ότι χρειάζονταν για τη θεραπεία.
Οι ιερείς αυτοί ήταν οι Ασκληπιάδες μία πραγματική συντεχνία, κάτοχοι μίας εκ παραδόσεως επιστήμης που ορκίζονταν να μην αποκαλύψουν ποτέ την επιστήμη αυτή στους αμύητους.
Έδιναν κυρίως συμβουλές στους ασθενείς και απέφευγαν τις εγχειρήσεις.
Τα φάρμακα καταχωρούνταν στα ιερά αρχεία ενώ για τις αποτυχίες της θεραπείας οι ιερείς έλεγαν στους ασθενείς ότι υπήρχαν ασθένειες που ο θεός δεν μπορούσε να θεραπεύσει και άλλες που δεν ήθελε να θεραπεύσει.
Από τον καιρό που ο κεραυνός του Δία τον ειδοποίησε ότι κανείς δεν έχει το δικαίωμα να διαταράσσει την καθιερωμένη τάξη ο Ασκληπιός απέφευγε να σώζει ασθενείς των οποίων είχε σημάνει η ώρα, καθώς και ν'' ανασταίνει νεκρούς.
Δεν ασχολούνταν επίσης μ'' εκείνους που οι ασθένειες οφείλονταν σε έξεις και διαστροφές και οι οποίοι συνεπώς ήταν ανάξιοι συμπάθειας.
Η θεραπευτική αγωγή ήταν βασισμένη στη δίαιτα, στη μάλαξη των πασχόντων μελών του σώματος, στη χρήση θερμών λουτρών, σε γυμναστική και σπάνια σε χειρουργικές επεμβάσεις.
Σ'' αυτούς που έπασχαν από ψυχικά νοσήματα συνιστούσαν διασκέδαση γι'' αυτό και το Ασκληπιείο της Επιδαύρου διέθετε και θέατρο.
Άλλοι τρόποι θεραπείας ήταν οι φανταστικές θεραπείες όπου ο πάσχων εντυπωσιάζεται με τις εξαιρετικές ιδιότητες του Ασκληπιού και τα επιτυχή ιάματα που έχει πραγματοποιήσει ο θεός στο παρελθόν.
Οι πρωθιερείς πείθουν τους ασθενείς για τις υπερφυσικές ιδιότητες του θεού και φροντίζουν έτσι ώστε το ηθικό των νοσηλευομένων να είναι ψηλό.
Επίσης χρησιμοποιούσαν τη θεραπεία μέσο υποβολής.
Συνοδεύεται από τη χρήση υπνωτικών ή διεγερτικών φαρμάκων και τη συμβουλευτική παρέμβαση του ιερέα.
Θεραπεύει σύνθετες ψυχοσωματικές εκδηλώσεις, τύφλωση, παραλυσία κλπ.
Μία πιθανή ερμηνεία είναι ότι μία ασθένεια που προκαλείται από ένα ανεπίλυτο ψυχολογικό πρόβλημα απαιτεί τη δημιουργία μίας ανταγωνιστικά επενεργούσας συγκίνησης, ένα πολύ έντονο σοκ που έχει το κύρος της θεϊκής επέμβασης και επαναφέρει τον ασθενή στη συναισθηματική ισορροπία.
Στη θεραπεία βοηθούσε η πίστη των ασθενών στη συμπαράσταση του θεού, που την καλλιεργούσε το ιερατείο χαράζοντας σε στήλες παραδείγματα ιαμάτων του Ασκληπιού και του Απόλλωνα.
Δεν θα μπορούσαμε ν'' αναφερθούμε στην Ιατρική της Αρχαίας Ελλάδας χωρίς ν'' αναφέρουμε στον επιφανέστερο Έλληνα-γιατρό, τον Ιπποκράτη, ο οποίος θεμελίωσε επιστημονικά την Ιατρική Επιστήμη,
Ο Ιπποκράτης άνηκε σε μία συντεχνία γιατρών που η καταγωγή τους ανάγονταν στον Ασκληπιό (Ασκληπιάδες).
Τη μεγαλύτερη δραστηριότητα ανέπτυξε στην Κω όπου γεννήθηκε και η σχολή η οποία απέκτησε τεράστια φήμη.
Η τεράστια συμβολή του είναι ότι διαχώρισε την ιατρική από τη θρησκεία και τη μαγεία και τη στήριξε στην παρατήρηση και τη λογική.
Η ορθολογιστική αυτή κατεύθυνση του επέτρεψε παρά τις περιορισμένες γνώσεις του στην ανατομία και τη φυσιολογία του ανθρώπου να φτάσει σε εκπληκτικές διαγνωστικές μεθόδους και θεραπείες, η αξία των οποίων ακόμη και σήμερα αναγνωρίζεται.
Οι κανόνες του Ιπποκράτη που διατυπώνονται στο βιβλίο "Αφορισμοί" θεωρούνταν το κλασσικό κείμενο της Ιατρικής για 2 περίπου χιλιετίες, ως τον 18ο αιώνα.
Ο πρώτος κανόνας είναι να μην βλάψει ο γιατρός τον ασθενή και μετά ο καθαρισμός, δηλαδή η αποβολή στερεών και υγρών στοιχείων του οργανισμού που έχουν φθαρεί.
Ο γιατρός οφείλει με την επέμβαση του να διευκολύνει, όχι να καταπολεμά το επανορθωτικό έργο της φύσης.
Οφείλει ν'' ανακουφίζει τους πόνους του ανθρώπου, όχι με την επέμβαση των Θεών αλλά με τη χρησιμοποίηση θεραπευτικών και διαιτητικών μέσων και με την εφαρμογή των κανόνων υγιεινής.
Διατύπωσε επίσης τη "θεωρία των χυμών" που επηρέασε τις αντιλήψεις της παθολογίας ως την εποχή μας.
Πίστευε ότι η κατάσταση υγείας ή ασθένειας συνδέονται με τις αντίστοιχες καταστάσεις ισορροπίας και έλλειψης ισορροπίας μεταξύ των τεσσάρων βασικών υγρών του σώματος (αίμα, φλέγμα, κίτρινη και μαύρη χολή) από την ανάμειξη των οποίων εξαρτάται και η ατομική ιδιοσυγκρασία (αιματώδης, φλεγματική, χολερική και μελαγχολική).
Οι απόψεις αυτές παρά τις ανακρίβειες που περιείχαν, διαπίστωναν τη βιολογική ενότητα του οργανισμού που πλέον δεν θεωρούνταν σαν ένα σύνολο οργάνων και αποτέλεσαν μία μεγαλοφυή θεωρία που προηγήθηκε κατά 23 ολόκληρους αιώνες από τη γέννηση της επιστήμης του ανθρώπινου οργανισμού.
Ο Ιπποκράτης υπήρξε επίσης ο δημιουργός του ηθικού κώδικα του ιατρικού επαγγέλματος με τον ιατρικό Όρκο στον οποίο καθόριζε την αποστολή και τα καθήκοντα του γιατρού: αποχή από κάθε πράξη που θα έβλαπτε τον ασθενή, θα παραβίαζε το επαγγελματικό μυστικό κλπ.
Μπορούμε να πούμε ότι η Ιατρική σαν επιστήμη στην Αρχαία Ελλάδα ήταν μέρος της μεγάλης φιλοσοφικής κίνησης.
Ο Πυθαγόρας ασχολήθηκε με τις επιδημίες και τη φυσιολογία κι ένας απ'' τους μαθητές του αναφέρεται σαν ο πρώτος που έκανε ανατομία σε ζώα για να μελετήσει τη δομή τους.
Ο Λύσσιπος βεβαίωνε ότι τίποτα δεν συμβαίνει χωρίς αιτία και ο Επίχαρμος υποστήριζε ότι μόνο η φύση ήξερε τι είναι υγιεινό.
Υιοθετήθηκε τέλος μία υγειονομική νομοθεσία με την εποπτεία των λουτρών, των υδάτων, των νεκροταφείων και της φυσικής αγωγής των νέων.
