Ενότητα 11η
Η αλληγορία του σπηλαίου.
Ενότητα 13η Η αλληγορία του σπηλαίου- Ο ηθικός εξαναγκασμός των φιλοσόφων.
Μετά από αυτά, είπα, παράστησε με μια τέτοια παραβολή τη δική μας φύση
τη σχετική με την παιδεία και την αμάθεια.
Φαντάσου λοιπόν ότι κάποιοι άνθρωποι , όπως σ΄ ένα υπόγειο και βαθύ σα
σπηλιά κτίσμα που έχει ανοιχτή προς το φως στην είσοδο, εντελώς
απομακρυσμένη απ’ το βάθος της σπηλιάς, βρίσκονται σ’ αυτήν από την
παιδική τους ηλικία με δεμένα και τα πόδια και τον αυχένα, ώστε αυτοί
να παραμένουν στο ίδιο σημείο (ακινητοποιημένοι) και να κοιτούν μόνο
μπροστά, και εξαιτίας των δεσμών να μην μπορούν να γυρίσουν τα κεφάλια
τους γύρω-γύρω, και από πάνω και μακριά και πίσω τους να καίει δυνατή
φωτιά και ανάμεσα στη φωτιά και στους φυλακισμένους, με κατεύθυνση προς
τα πάνω, να υπάρχει δίοδος, στην οποία όμως κοντά είναι παράλληλα
κτισμένος ένας τοίχος, όπως οι ταχυδακτυλουργοί τοποθετούν μπροστά στους
ανθρώπους παραπετάσματα, πάνω απ΄ τα οποία εμφανίζουν τα τεχνάσματά
τους.
Το βλέπω, είπε.
Φαντάσου λοιπόν ότι άνθρωποι φέρνουν κοντά σ΄ αυτό το παραπέτασμα
διάφορα αντικείμενα που προεξέχουν απ ΄το παραπέτασμα, και αγάλματα και
άλλα ομοιώματα και λίθινα και ξύλινα και κατασκευασμένα από κάθε είδους
υλικό: και όπως είναι φυσικό απ΄αυτούς που τα κρατούν και τα
παρουσιάζουν άλλοι μιλούν και άλλοι σωπαίνουν.
Για παράξενο θέαμα, είπε, μου μιλάς και για αλλόκοτους αιχμάλωτους
Όμοιους με εμάς, είπα εγώ.
Ενότητα 12η
Η αλληγορία του σπηλαίου – Η απροθυμία των φιλοσόφων.
Τι λες λοιπόν ; Δεν είναι φυσικό αυτό είπα εγώ και αναγκαίο σύμφωνα με
όσα ειπώθηκαν προηγουμένως, ότι δηλ. ούτε οι απαίδευτοι και αυτοί που
αγνοούν την αλήθεια θα μπορούσαν ποτέ να διοικήσουν ικανοποιητικά μια
πόλη ούτε αυτοί που τους αφήνουν ν΄ ασχοληθούν ως το τέλος της ζωής
τους με την παιδεία. Οι πρώτοι επειδή δεν έχουν ένα σκοπό στη ζωή τους,
που προσπαθώντας να τον πετύχουν πρέπει να κάνουν όλα όσα τυχόν κάνουν
και στην ιδιωτική και στη δημόσια ζωή τους ενώ οι δεύτεροι , επειδή δε
θα ενεργήσουν με τη θέλησή τους, αφού νομίζουν ότι, ενώ είναι ακόμα
ζωντανοί , έχουν εγκατασταθεί στα νησιά των μακάρων ;
Είναι αλήθεια, είπε.
Δική μας επομένως δουλειά, είπα εγώ, των ιδρυτών της πόλης είναι να
αναγκάσουμε όσους από τη φύση τους είναι προικισμένοι κατά τον καλύτερο
τρόπο να φθάσουν προς την γνώση, που προηγουμένως είπαμε πως είναι η
σπουδαιότερη δηλ. και να αντικρίσουν το αγαθό και ν’ ανεβούν εκείνο τον
ανηφορικό δρόμο και όταν φτάσουν στην κορυφή και δουν αρκετά να μην
επιτραπεί σ΄ αυτούς, αυτό που τώρα τους επιτρέπεται.
Ποιο δηλαδή; To να παραμένουν συνέχεια εκεί, είπα εγώ, και να μη θέλουν
να κατέβουν ξανά κοντά σ΄ εκείνους τους φυλακισμένους, και να μοιραστούν
μαζί τους τούς κόπους και τις τιμές, είτε αυτές είναι τιποτένιες είτε
σπουδαιότερες.
Ενότητα 13η Η αλληγορία του σπηλαίου- Ο ηθικός εξαναγκασμός των φιλοσόφων.
Έπειτα , είπε, θα τους αδικήσουμε και θα κάνουμε τη ζωή τους χειρότερη
ενώ έχουν τη δυνατότητα να ζουν καλύτερα;
Ξέχασες , είπα εγώ, πάλι φίλε μου ότι αυτό δεν ενδιαφέρει το νόμο, πώς
δηλαδή κάποια μερίδα πολιτών θα ευτυχεί υπερβολικά σε μια πόλη αλλά
σκέφτεται πώς θα συμβεί αυτό σ΄ ολόκληρη την πόλη, συγκρατώντας τους
πολίτες με την πειθώ και τον εξαναγκασμό κάνοντάς τους να να μεταδίδουν ο
ένας στον άλλο την ωφέλεια, την οποία τυχόν καθένας απ΄ αυτούς έχει την
δυνατότητα να προσφέρει στο σύνολο των πολιτών΄ και ο ίδιος δημιουργεί
τέτοιους άνδρες στην πόλη όχι για να αφήσει να στραφεί όπου θέλει ο
καθένας αλλά για να τους χρησιμοποιεί ο ίδιος προς το δεσμό που
εξασφαλίζει τη συνοχή της πόλης.
Είναι αλήθεια , είπε το είχα ξεχάσει.
Να έχεις λοιπόν στο μυαλό σου, Γλαύκωνα, ότι δεν θα αδικήσουμε αυτούς
που θα γίνουν φιλόσοφοι κοντά μας αλλά θα τους πούμε τα δίκαια πείθοντάς
τους με επιχειρήματα να φροντίζουν τους άλλους και να τους προσέχουν.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ «ΠΟΛΙΤΕΙΑ»
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ 11,12,13
